الف-او با تعميم و تكليف كار،سلامت روحى و ارادى مردم را تضمين فرمود. ب-با«بيمه اجتماعى»،سالخوردگان غير قادر به كار،و كودكان يتيم را آسوده خاطر ساخت. ج-مردم را كه ترس از فقر مادى داشتند،به موضوعى توجه داد كه از آن خطرناكتر بود و آن: «فقر نفس» (يعنى:عدم شخصيت) و«فقر علمى» (يعنى:جهل اخلاقى) است. لذا چشم مردم به دورتر نگريست،و موانع زندگى و بقا را در آن سوىتر ملاحظه كردند و براى رفع آنها، راهى يافتند كه همه كس را بدان دسترس بود. (يعنى:همه«فقر نفس»و«فقر علم»را توانند كه رفع كنند.) بالنتيجه با اين راه گشايى،حيات و دوام اجتماع،ضمانت پذيرفت. خوبست در يكايك اين موارد،كلام امام را بشنويد: در مورد اول فرمود:«شما به كار مامور هستيد اما حق داريد كه كار را موافق ميل خود برگزينيد.» (1) در مورد دوم فرمود:«اين گروه ناتوانان،از مردم ديگر بيشتر به عدالت نيازمندند و به احوال كودكان يتيم و سالخوردگان كه قادر به انجام كارى نيستند،بايد رسيدگى كرد.» (2) در مورد سوم فرمود:«فقر دو تاست:فقر مال و فقر نفس،ولى فقر نفس بدترين فقرهاست.» و باز فرمود:«فقرى،چون جهل نيست.» اما«گرسنگى،از زبونى خضوع،بهتر است.» (3) در پايان،سزد كه از اين آستان عظمت نماى الاهى،كه سراسر كرم است و عنايت،استدعاى مدد كنيم و يارى براى صفاى جان طلبيم،آرى: برو اى گداى مسكين،در خانه على زن كه نگين پادشاهى دهد از كرم،گدا را به دو چشم خون فشانم،هله اى نسيم رحمت كه ز كوى او غبارى به من آر،توتيا را به اميد آنكه شايد برسد به خاك پايش چه پيامها كه سپردم همه سوز دل،صبا را 1.ترجمه الامام على (جرج جرداق) -ج 1/862. 2.ماخذ قبل-ج 1/269-270. 3.ماخذ قبل-ج 3/14.
على معيار كمال صفحه 187 دكتر رجبعلى مظلومىنقشههاى اصلاحى امام براى اجتماع
پىنوشتها: