3. پرهیز از توجیه گری

 یکی دیگر از شاخص های ولایتمداری توأم با بصیرت، پرهیز از توجیه گری در برابر فرامین ولی امر و پیشوای دینی است. تمکین در برابر دستورات ولی امر مسلمین، قرائتی جدا در برابر او نداشتن، تحریف نکردن سخنان او و نیز به سود خود یا گروه و حزب خود تفسیر نکردن، از شروط اساسی ولایتمداری با بصیرت و راستین است.(به دو نکته باید توجّه داشت: یکی آن که ولایتمداری به این معنا و التزام عملی به فرامین ولی امر مسلمین، هرگز به معنای سلب آزادی اندیشه و اظهار نظر در مسائل و رخدادها و ارائه راهکارها و پیشنهادهای سازنده به حاکمان و والیان حتی در رده امام معصوم علیه السلام نیست؛ زیرا این کار، نه تنها ممنوع و مذموم نیست بلکه در اسلام از آن به نام »نصیحت به امام المسلمین« یاد می شود و مورد درخواست بوده و کاری ارزشمند و پسندیده است؛ بلکه مراد، کارشکنی و توجیه گری برای فرار از ولایت پذیری و التزام عملی به فرامین ولی امر مسلمین - بنابه هر دلیل - است؛ نکته دیگر این که در جامعه پیشرو و ترقی خواه، ناگزیر به وجود مرکزواحد تصمیم گیری و اتحاد، انسجام ملی و همگرایی اجتماعی است، چون که سنگ بنای هرگونه ترقی، پیشرفت و توسعه، یک صدایی و همگرایی و تمکین همگانی در برابر رهبری و حاکمیت بالنده و فرمانبری از اوست؛ زیرا اگر هر کس یا گروه بخواهد سخن خود را به کرسی بنشاند و به فرامین حاکمیت و رهبری مترقی و پیشرو، گوش ندهد، هرج و مرج و بی قانونی حاکم می شود و در آن صورت دود آن به چشم همه می رود و آن کشور و ملت ره به جایی نمی برد. این واقعیتی است که با نگاهی به کشورهای دچار تشتّت آراو چنددستگی که پیوسته سیر قهقرایی داشته واز قافله فرهنگ وتمدّن عقب مانده اند، به خوبی آشکار می شود)

 بنده، مؤمن نمی شود تا این که خدا و رسول او و همه ائمه (دوازده گانه و به ویژه) امام زمانش را بشناسد و در همه کارهایش به او مراجعه کند و تسلیم فرامینش باشد.

 نیز در روایت دیگری، امام صادق علیه السلام در پاسخ به این که پس از معرفت خدا کدامیک از اعمال برتر است، برخی از اعمال عبادی را نام می برد و سرانجام در یک تعبیر فراگیر تصریح می کند:

. .. ولی آغاز همه این ها معرفت ما و آخر و انجام همه این ها معرفت ماست.(بحارالانوار، ج 27، ص 202، روایت 71)

 پیوند میان توحید و ولایت چنان عمیق و ناگسستنی است که امام رضاعلیه السلام در حدیث مشهور به »سلسلة الذهب« در مسیر راه به طوس، در شهر نیشابور، از اجداد طاهرینش تا رسول خداصلی الله وعلیه وآله و او از جبرئیل و جبرئیل از خداوند متعال نقل کرده که فرمود:

 کلمه توحید (لااله الااللَّه) دژ استوار و پناهگاه امن و نجات بخش من است و هر کس در آن داخل شود، نجات می یابد. اما توحید با شرائطش و امامت من نیز از شرائط آن است.(شیخ صدوق، کتاب التوحید، مکتبة الصدوق، تهران، ص 25)

 جمله آخر از امام رضاعلیه السلام است و نشان از اهمیت ولایت و ولایتمداری ائمه علیهم السلام دارد که بدون آن توحید نیز کارساز نیست. اما این که چرا توحید بی ولایت کارساز و نجات بخش نیست، نیازمند بحث و بررسی است که مجال دیگری می طلبد. ولی آنچه به اجمال می توان گفت این است که بررسی افکار و عقاید گروه های مسلمانی که از ولایت ائمه علیهم السلام دور مانده اند و دچار عقاید شرک آمیز و باطل گشته اند و به جسم بودن خدا و مانند آن گرفتار آمده اند، نشان می دهد که آنها به خاطر دورماندن از تعالیم آسمانی ائمه علیهم السلام به ویژه تعالیم توحیدی، دچار بدفهمی و گمراهی شده و از اسلام ناب محمدی صلی الله وعلیه وآله محروم گشته اند؛ چون این ائمه علیهم السلام و در(ر.ک: ابوالحسن اشعری، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلّین، طبع چهارم، چاپ بیروت، 1426 ه’.ق، به ویژه ص 212 - 217 و 290 - 293)