در کتاب های ملل و نحل برای شیعه فرقه های بسیاری ذکر شده و حتی گفته شده است که حدیث معروف افتراق (هفتاد و سه فرقه) بر فرقه های شیعه منطبق می گردد، ولی باید توجه داشت که اولا: برخی از این فرقه ها از انشعابات شیعه نبوده و دانشمندان شیعه آنها را تکفیر نموده اند.
ثانیا: حقیقت انشعاب در مذهب شیعه این است که در مسئله امامت، که معرّف مکتب تشیع است، اختلافاتی وجود داشته باشد، ولی اختلافات در مسائل اعتقادی دیگر معیار شناخت فرقه های شیعه نیست.
بر این اساس ذکر بسیاری از فرقه ها به عنوان فرقه های شیعه واقع بینانه نیست.
ثالثا: تعداد زیادی از فرقه هایی که در مسئله امامت از آنها یاد شده است، زمان کوتاهی بیش دوام نیاورده و به کلی محو و منقرض گردیده اند.[۲]