نتیجه پیروی از خواسته دشمن

در فرهنگ قرآنی، تلاش بر آن است که از بروز زمینه های دشمنی به شیوه های مختلف جلوگیری به عمل آید؛ ولی از آنجا که حقّ و عدالت، میزان و محور اصلی اند، اغلب گروه های حق ستیز و زورگو به جهت خوی تجاوزکارانه و زیادی خواهانه خود با آموزه ها و اهداف دین به مخالفت می پردازند. روش برخورد اسلام با این گونه افراد در مرحله اول مدارا، روشنگری و دعوت به پذیرش حق است.

______________________________

1. مدثر: 52.

2. بقره: 119.

3. بقره: 119.

4. اعراف: 188.

درخواست بی جا، نشانه نادانی

انتظارات افراد دانا بسیار سنجیده و حساب شده است، ولی توقع و درخواست های افراد ناآگاه خودخواهانه و غیرمنطقی است. در قرآن کریم بارها به این موضوع اشاره شده است. از جمله در مورد درک حقانیّت پیامبران الهی، افراد دو دسته بوده اند: عده ای با به کارگیری نیروی تفکر و اندیشه در آیاتی که به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نازل می شد تأمل می کردند و نشانه روشنی بر صدق گفتار او می یافتند و آنها را می پذیرفتند؛ امّا گروهی هم به جای تفکر در آیات الهی، لجوجانه پافشاری می کردند که چرا خداوند آیه ای را بر خود ما نازل نمی کند و مستقیما با خود ما سخن نمی گوید؟(2)

______________________________

1. بقره: 115.

2. بقره: 118.

قبله؛ نماد وحدت و نشان عبودیّت

خداوند جا و مکان ندارد، در همه جا حاضر است و انسان به هر سو رو کند رو به سوی خدا دارد. نقل شده است که وقتی آیه مربوط به تغییر قبله از بیت المقدس به سوی کعبه نازل شد، یهودیان در مقام انکار برآمدند و به مسلمانان خرده گرفتند که مگر می شود قبله را تغییر داد؟ آیه دیگری نازل شد و به آنها چنین پاسخ داد: «مشرق و مغرب از آن خداست و به هر سو رو کنید خدا آنجاست. خداوند بی نیاز و دانا است».(1) بر این اساس، توجّه به قبله هرگز به معنای محدود کردن ذات پاک خدا در سمت معینی نیست بلکه این کار از آن جا ناشی شده است که چون انسان یک وجود مادی است و باید به سوئی نماز بخواند، دستور داده شده که به سوی مقدس ترین نقطه زمین که از قدیمی ترین پایگاه های توحید است، نماز خوانده شود و از این رهگذر علاوه بر امتحان میزان تسلیم و اطاعت انسان ها، زمینه وحدت و همآهنگی آنها نیز فراهم شده است.