آنها برای فشرده شدن این همبستگی، علاقه‌ی شدیدی به پوشیدن لباس مخصوص خود دارند. مردان بهره دو نوع لباس دارند، یکی برای نماز (فته) و دیگری برای سایر مجالس و محافل. لباس دوم، لباس بلند سفیدرنگی با یک کلاه (عمامه) است. لباس فته (Feta) نیز در طول دهه‌های گذشته از اسماعیلی‌های نزاری وارد فرهنگ بهره‌ها شده و روز ‌به ‌روز درحال گسترش است. امروزه هر مردی که میثاق را انجام می‌دهد، بر خود لازم می‌داند لباس فته را بر تن کند.

زنان بهره نیز لباس مخصوص به خود را دارند که بقعه یا ردا نامیده می‌شود. این لباس دو تکه است و امروزه پوشیدن آن بر همه‌ی زنان بهره الزامی است. روسری بانوان بهره دارای روبندی است که اگر آن را بیندازند، کل صورت را می‌پوشاند، ولی معمولاً نیمی از موهای سر آنان بیرون است. رنگ ردا معمولاً به رنگ روشن است.

مردان و زنان بهره از پوشیدن لباس تیره و مشکی ممنوع هستند و حتی در ماه ‌محرم از آن استفاده نمی‌کنند؛ چرا که معتقدند با وجود امام- ولو در غیبت- و وجود داعی نیازی به ماتم‌سرایی نیست.

از عادات دیگری که از زمان داعی قبلی بین بهره‌ها رواج یافت و وی آن‌ را اجباری نمود، کوتاه ساختن سبیل مردان و گذاشتن ریش بلند است. این امر اگر چه از نظر اداری و رسمی پذیرفته نیست، ولی اکثر مردان بهره معمولاً این قاعده و رسم را رعایت می‌نمایند (Asghar Ali, 1988, P.92). مسجد بهره‌ها محلی عمومی برای آنان است. بهره‌ها معمولاً در مناسبت‌های مختلف و ضیافت‌های شام و ناهار دور هم جمع می‌شوند. برای بانوان محدودیتی در ورود به این مساجد نیست. آنان در طبقه‌ی دوم مساجد جای می‌گیرند و با مردان در ارتباطند. در موقع صرف غذا نیز معمولاً مردان بهره (برخلاف شیعیان اثنی‌عشری) غذای بانوان را توزیع می‌کنند. بهره‌ها معتقدند: هر گونه فعالیتی که مربوط به مذهب و در نتیجه مربوط به خدا باشد، باید در برابر چشمان خداوند و در خانه‌ی خداوند انجام گیرد، بنابراین مسجد محل تجمع عمومی آنهاست؛ البته زنان در عبادات یومیه معمولاً به مساجد نمی‌روند، ولی در مناسبت‌های عمومی همچون عید غدیر، رمضان، محرم و غیر آن در مسجد حضور می‌یابند. تمام مساجد بهره‌ها دارای بالکن‌هایی هستند که مختص بانوان است و این ایوان‌ها به گونه‌ای ساخته می‌شوند که برای مردان بهره و بالاخص عامل جماعت قابل رؤیت باشد. زنان در هنگام قاعدگی نیز از ورود به مساجد منع نشده‌اند، ولی به جای خواندن نماز فقط درکنار نمازگزاران در بالکن مساجد می‌نشینند.

بهره‌ها علاقه‌ی بسیاری به میل غذا در مساجد دارند. نسل قدیمی بهره‌ها از خوردن غذا از دست غیر بهره‌ها اکراه دارند، لذا کمتر بهره‌ای مشاهده می‌شود که دست‌ اندرکار امور رستوران‌ها باشد. افراد ثروتمند جماعت نیز گاهی در مساجد غذا تهیه می‌کنند و افراد بهره در مسجد آن را تناول می‌کنند. هر مسجد دارای یک آشپزخانه و دوسالن غذاخوری (مردان و بانوان) است. آشپز اصلی باید حتماً خانمی بهره باشد و کمک آشپزها می‌توانند از افراد بومی و محلی انتخاب شوند.

علاوه بر مراسم فوق، بهره‌ها در مراسم خصوصی نیز از مساجد استفاده می‌کنند. دو امر مهم در دوران طفولیت انجام می‌گیرد که یکی در مسجد و دیگری در منزل صورت می‌پذیرد: اول نامگذاری بچه است که معمولاً در روز ششم تولد انجام می‌گیرد و در این رابطه، مراسمی در جمع بهره‌ها در مساجد برپا می‌گردد. حادثه‌ی دوم که حتماً باید در منزل صورت گیرد، تراشیدن موهای بچه است که در روز هفتم انجام می‌شود و اگر در روز هفتم میسر نشد، در روز چهاردهم اتفاق می‌افتد. این مسئله تا بیست و یک روز نیز می‌تواند به تعویق افتد؛ در این مراسم یک بز ذبح می‌شود و در زمان بریدن گلوی بز، موهای بچه نیز تراشیده می‌شود (Salvadori, 1998, P.254).

از آداب و رسوم دیگر بهره‌ها ختنه‌ی دختران و پسران در سنین کودکی است که معمولاً از چهار روزگی شروع و تا چهارسالگی انجام می‌گیرد. بهره‌ها تنها گروه شیعیان محسوب می‌شوند که ختنه‌ی دختران را لازم می‌دانند. ختنه ی دختران به "Cloliterodectomy" مشهور است و این امر در واقع تقلیدی از اجداد مصری و یمنی آنهاست که در گذشته معمول بوده و هست. در این روز والدین کودک جشنی را به طور ساده برگزار می‌کنند.

عرف و رسم دیگری که در بین بهره‌ها حاکم است، مراسم بلوغ و ازدواج است. نسل قدیمی بهره‌ها معتقد بودند فرزندان وقتی مراسم میثاق را انجام دادند، باید ترتیب ازدواج آنها نیز فراهم گردد؛ ولی امروزه بنا به دلایل اجتماعی و اقتصادی، سن ازدواج پس از بیست‌ سالگی مقرر شده است. مراسم ازدواج آمیزه‌ای از رسوم و عادات مسلمانان هندی و هندوان است که با عقد نکاح شرعی شروع می‌شود؛ البته سعی شده است عقد نکاح به صورت دسته‌جمعی و هنگام آمدن داعی مطلق به این کشور خوانده شود؛ این مراسم به مراسم مقدس سیفی نیز شهرت دارد.

در عقد نکاح، معمولاً عروس خود مستقیماً طرف عقد قرار نمی‌گیرد، بلکه وکیل وی این کار را انجام می‌دهد و برای این منظور، قبل از قرائت عقد نکاح، داعی یا عامل، دونفر را به منزل دختر می‌فرستند تا جویا شوند عروس چه کسی را وکیل خود نموده است. معمولاً پدر یا در صورت فوت وی یکی از خویشاوندان نزدیک عروس این امر را برعهده می‌گیرند.

مراسم مرگ و تدفین بهره‌ها نیز همچون مراسم ازدواج، منحصر به خود آنهاست و داعی یا نماینده‌ی وی در جماعت تشریفات رایج را انجام می‌دهد. اموات بهره‌ها مثل سایر شیعیان در قبرستان مخصوص به خودشان دفن می‌گردند (Asghar Ali, 1988, P.94).

اعمال مذهبی بهره‌ها

به سبب رعایت اصل مهم باطنیه و همچنین به علّت نفوذ و قدرت داعی، مراسم عبادی و اخلاقی بهره‌های داوودی همواره حالتی سرّی و مخفیانه داشته است؛ در عین‌ حال آنان الگوهای عمومی و اسلامی سایر مسلمانان را نیز دارا می‌باشند. محدودیت‌ها و آزار و اذیت‌هایی که در طول سال‌های متمادی از سوی حکومت‌های کشورهای مختلف نسبت به بهره‌ها اعمال شده است، این عنصر سرّی و باطنی را در آنها تقویت کرده است؛ لذا اکثر بهره‌ها معتقدند که نباید خارج از مذهب بهره،کسی در مجالس، مساجد، و مراسم آنها شرکت ننماید و اعتقاد دارند عبادت آنها باید به صورت مخفی و سرّی انجام شود؛ البته این امر از سوی تمامی بهره‌ها و به طور مطلق پذیرفته نیست؛ چراکه اذان و خطبه‌های نماز‌های جماعت آنان از بلندگوی مساجد نیز پخش می‌شود و حتی غیر بهره‌ها نیز گاهی در مجالس مذهبی آنها شرکت می‌نمایند؛ با این حال ورود به مسجد و شرکت در مراسم بهره‌ها نیاز به اجازه ی خاصی دارد که باید از کمیته ی مسجد اخذ شود. در درس تفسیر باطنی از قرآن مجید، همه‌ی بهره‌‌ها نمی‌توانند شرکت کنند، بلکه تنها برخی از علما و تحصیل کرده‌های بهره حق شرکت در اینگونه کلاس‌ها را دارند. اکثر بهره ها به آنچه از ظاهر قرآن فهمیده می‌شود و آنچه داعی از باطن قرآن فاش می‌کند، عمل می‌کنند؛ بنابراین حتی در خطبه‌های نماز نیز چیزی از تفسیر باطن آیات گفته نمی‌شود.

شهادتی که فرد غیر بهره می‌دهد تا جزء مؤمنین بهره قرار بگیرد، معمولاً شامل اعتقاد به خدا، پیغمبرصلَّی الله علیه و آله، علی علیه السّلام به عنوان جانشین پیامبر صلّی الله علیه و آله، امام در غیبت و اطاعت محض از داعی مطلق وقت است(Salvadori, 1998, P.261).

بهر‌ه‌های داوودی نماز‌های پنجگانه را همچون سایر شیعیان به جا می‌آوردند و جمع بین صلاتین در پیش آنها جائز است؛ ولی برخی از آداب را رعایت نمی‌کنند؛ برای مثال قنوت، و قیام در هنگام تکبیرةالاحرام و قیام متصل به رکوع را به هیچ عنوان رعایت نمی کنند. آنان ادای کلمات را نیز ظاهر نمی سازند و پس از بلند شدن امام جماعت از رکوع یا سجده، یک نفر که پشت سر امام قرار دارد با صدای بلند الله اکبر می‌گوید و نمازگزاران بدون هیچ قیام یا مکثی به رکوع یا سجده رفته، بلند می‌شوند. از خصائص مهم دیگر بهره‌ها آن است که در بدو ورود به مسجد و قبل از شروع نماز‌های واجب یومیه دو رکعت نماز مختصِ مسجد به جا می‌آورند. این دو رکعت در بین جماعت بهره الزامی است. آنان نماز جمعه را به جای نمی‌آورند و در صورت برگزاری آن نیز خطبه‌ای در آن ایراد نمی‌شود (هولیستر، 1373، ص231). در کنار مساجد بهره‌ها وضوخانه مخصوصی برای مردان و بانوان تدارک دیده شده است. پس از وضو، مردان، لباس مخصوص و سفید رنگ خود را- که در محل مخصوصی در مسجد نگه می‌دارند- می‌پوشند و برای نماز حاضر می‌شوند. زنان نیز پس از وضو وارد مسجد می‌شوند و هیچ تشریفات خاصی در این زمینه وجود ندارد؛ ولی هنگام ورود به مسجد باید ردای مخصوص به خود را بر تن کنند. هر کدام از نمازگزاران در هنگام نماز، سجّاده ی مختص به خود را که معمولاً پارچه ی سفیدرنگ و تمیزی است، پهن نموده، بر روی آن نماز می‌گزارند و از مهر استفاده نمی کنند(Salvadori, Ibid).

بهره‌ها ماه رمضان را به مدت یک ماه روزه می‌گیرند و ساعات شرعی خویش را بر اساس تقویم قمری مربوط به خود تنظیم می‌کنند که در زمان سلسله ی فاطمی مورد استفاده قرار می‌گرفته و به تقویم مصری معروف بوده است. این تقویم با تقویم قمری که در زمان خلفای راشدین استفاده می‌شد، کمی تفاوت دارد(دفتری، 1373، ص.361). بهره‌ها مانند سایر مسلمانان به رؤیت هلال ماه با چشم غیرمسلح اعتقادی ندارند؛ از این ‌رو روز عید فطر را معمولاً یک یا دو روز قبل از سایر مسلمانان جشن می‌گیرند.

شیعیان بهره، در ماه مبارک‌ رمضان ‌عمدتاً نماز مغرب و عشاء را به طور جماعت در مسجد به جای می‌آورند و پس از نماز، روزه‌ی خود را با یک لیوان شیر داغ افطار می‌کنند. سپس غذایی را که توسط جماعت تدارک دیده شده است، تناول می‌نمایند. آنها در شب قدر معمولاً تا هنگام اذان صبح در مسجد می‌مانند تا نزول وحی الهی به پیامبر صلَّی الله علیه و آله را جشن بگیرند. در صبح روز عید فطر نماز را برپای می‌دارند و کل روز را به دید و باز دید عید مشغول می‌شوند(Salvadori, 1998, P.262).

داخل جامعه‌ی بهره یکسری مالیات‌های اجباری از اعضای جماعت گرفته می‌شود که قسمتی از آن ناشی از مذهب است و قسمتی دیگر برگرفته از ضوابط داخلی جامعه ی بهره‌ها.(14)

حج نیز بر شیعیان بهره‌ای که استطاعت مالی داشته باشند، لازم است و سازمان مرکزی بهره‌های داوودی تمام تلاش خود را در برپایی این مراسم و اعطای امکانات لازم به حجاج انجام می‌دهد. بهره‌ها دو هتل در مکه و مدینه فراهم کرده‌اند که حجاج بهره‌ای در آن مستقر می‌شوند و راهنمایی‌ های لازم در اختیار آنها قرار می‌گیرد (Ibid). زیارت مقابر مقدس در عراق، ایران و مصر نیز برای بهره‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است.(15)

در مجموع می‌توان گفت بهره‌ها افرادی خموش و بی‌آزارند و به فرقه‌ای صلح‌طلب شهرت یافته‌اند. آنان جهاد در اسلام را نه به معنی مجاهدت و جنگ نظامی با شیطان‌ها و زورگویان، بلکه نزاع شخصی و باطنی با نفس اماره می‌دانند.

آنها در انجام فرائض مذهبی خود نیز سعی می‌کنند تا حد امکان، تضادی با سایر گروههای مذهبی پیدا نکنند؛ از این‌رو، در اعمال مذهبی خاص خویش هم، بر اصل انزوای خود تأکید دارند.

موقعیت فعلی شیعیان بهره

جمعیت فعلی شیعیان بهره در کل جهان براساس کتب منتشره توسط مرکز تبلیغ بهره‌ها در حدود چهارمیلیون برآورده شده است که در کشورهای مختلف دنیا پراکنده‌اند.(16)آنچه در این جامعه به وضوح مشخص است، نظم و نسق حاکم بر آن می‌باشد که سبب انسجام آن و فرمانبرداری کامل اعضا از پیشوای خود شده است. مراکز این جماعت در حال‌ حاضر در هندوستان و شهر بمبئی می‌باشد،(17) ولی در طول دو قرن گذشته گروه‌هایی از جماعت بهره‌ها عمدتاً به سبب اهداف تجاری و اقتصادی از هند به سایر کشورهای دنیا مهاجرت کرده‌اند که عمدتاً شامل شرق آفریقا و خاور دور می‌باشد.(18) پس از جنگ جهانی ‌دوم گروهی از بهره‌ها به انگلستان، اروپا، آمریکا و استرالیا مهاجرت نموده، اقلیت‌هایی دراین کشورها تشکیل داده‌اند. در حال‌ حاضر حدود 470مرکز بهره در سراسر جهان وجود دارد که هر یک از این مراکز به وسیله ی قانون اساسی‌ای که از سوی داعی مطلق تدوین شده است، اداره می‌شود.هر مرکز، مجموعه‌ای متشکل از مسجد، مسافرخانه، مدرسه، کودکستان، سالن اجتماعات، بیمارستان و مانند آن می‌باشد. اجتماع شیعیان بهره تقریباً دارای هفتصد مسجد، 137مسافرخانه، 52 بیمارستان، پنجاه کتابخانه، 21آرایشگاه، چهارصد سالن اجتماعات، چهار دانشکده، 350دبستان و سه یتیمخانه می‌باشد (The histry of Bohras ineast ofrica, 2006, P.32).

به منظور تداوم اعتقادات مذهبی فرقه ی بهره، این جامعه دارای مراکزی به نام الجامعةالسیفیه و آکادمی عربی در سورات و کراچی می‌باشد که عمدتاً به تربیت معلمان و رهبران بهره‌های نقاط مختلف، اختصاص دارند. این مراکز به سبب سطح علمی خود شهرت جهانی کسب کرده‌اند و به عنوان یکی از مراکز فرهنگی و آموزشی اسلامی به رسمیت شناخته شده‌اند. جدای از این، داعی مطلق چند بنگاه خیریه ی صدقه نیز تأسیس کرده است که به بنیاد سیفی، بنیاد یادبود دکتر طاهر سیف‌الدین و بنیاد برهانی کارزان حسنه مشهورند. تمامی این مراکز خیریه در هندوستان، پاکستان، انگلستان، سریلانکا، کنیا، اوگاندا و تانزانیا مشغول به فعالیت می‌باشند. درآمد حاصل از این بنیادها (بدون استفاده توسط اعضا) به طور کامل صرف خدمات عمومی و امور عام‌المنفعه می‌شود. تا کنون تنها در هند بیش از 2000خانه توسط این بنیادها وقف و در اختیار مستمندان قرار گرفته است(A Glance at Bohra Jimaat, 1995, P.31)

نتیجه

همان‌گونه که در این تحقیق مشخص شد، فرقه ی بهره داوودی نظیر فرقه ی آقاخانیه (اسماعیلیه) تا زمان امام‌جعفرصادق علیه السّلام دارای تاریخچه ی مشترکی با شیعیان خوجه ی اثنی‌عشری بوده و اختلاف و انشعاب آنها از شیعیان دوازده‌امامی، عمدتاً بدان‌سبب است که آنان معتقدند پس از شهادت امام‌ جعفرصادق علیه السّلام نص امامت بر اسماعیل قرار گرفت و نه امام‌ کاظم علیه السّلام.

شیعیان بهره پس از اسماعیل نیز محمد پسر وی را امام دانستند و به طور کامل ‌از شیعیان دوازده امامی جدا شدند و تارخ پیدایش این فرقه از آن زمان آغاز شد. افراد این فرقه در قرن ششم هجری ابتدا به یمن و از آنجا به هند مهاجرت کردند و در این سرزمین سکونت یافتند؛ به طوری‌ که هنوز نیز بخش اعظم بهره‌ها در هند سکونت دارند و پیشوای آنان (امام بیست ‌و یکم بهره‌ها) در شهر بمبئی اقامت دارد.

بر طبق اعتقادات این فرقه، امامت به صورت جانشینی نبوده و پس از فوت هریک از امامان، امام بعدی طی انتخابات و به وسیله‌ی مردم انتخاب می‌شود و دارای اختیار و قدرت کامل می‌باشد. در طول پیدایش این فرقه- که 850 سال را در برمی‌گیرد- 52 داعی مطلق رهبری جامعه‌ی بهره‌ها را برعهده داشته‌اند که آخرین آنها سید محمد برهان‌الدین داعی مطلق امام بیست ‌و یکم است که اکنون بیش از نودسال داشته، در بمبئی هند سکونت دارد.

بهره‌ها دارای اصول و مقررات مذهبی خاص خود هستند و به اجرای فرائض مذهبی، برگزاری نمازجماعت، برگزاری مسابقات تلاوت قرآن و شرکت در رقابت‌های بین‌المللی حفظ و قرائت قرآن‌ کریم در کشورهای مختلف اسلامی، برپایی مراسم شهادت و تولد ائمه اطهار علیه السّلام [تا امام ششم]، زیارت قبور ائمه اطهار علیهم السّلام به ویژه کربلا و نجف، اختصاص مبالغ کلان جهت ترمیم توسعه‌ی این زیارتگاه‌ها و ارسال نذورات و هدایا به حضور امام فعلی خود، سید برهان‌الدین بسیار معتقد و پایبند می‌باشند.

در مجموع می‌توان گفت بهره‌های داوودی با وجود آداب و رسوم خاص خود، شیعیان معتقدی هستند که اگرچه تنها به شش امام اول شیعه اعتقاد دارند، ولی از نقطه ‌نظر دینی دارای اصول ثابتی می‌باشند و به اجرای تعالیم مذهبی خود تأکید می‌ورزند. این جامعه با تکیه بر قوانین خود- که تا حدودی صبغه‌ی آهنین دارد- توانسته است نظم و نسق خود را به خوبی حفظ کند و به جامعه‌ای مذهبی با دارا بودن مقررات خاص مبدل گردد؛ و به نظر نمی‌رسد در آینده نیز خللی در اصول و تعالیم آن پدید آید.

منابع
• 1. بنیاد دائرةالمعارف تشیع؛ دائرةالمعارف تشیع؛ ج2، تهران، 1378ش.
• 2. پطروشفسکی، ایلیا پاولویچ؛ اسلام در ایران؛ ترجمه کریم کشاورز، تهران: پیام، 1354ش.
• 3. دفتری، فرهاد؛ تاریخ و عقاید اسماعیلیه؛ ترجمه فریدون بدرهای؛ تهران: فرزان، 1375ش.
• 4. شهرستانی، ابوالفتح محمدبن عبدالکریم؛ الملل و النحل؛ تهران: اقبال، 1350ش.
• 5. عرب احمدی، امیربهرام؛ شیعیان تانزانیای دیروز و امروز؛ تهران: الهدی، 1379ش.
• 6. لوییس، برنارد و دیگران؛ اسماعیلیان در تاریخ؛ ترجمه یعقوب آژند، تهران: مولی، 1362ش.
• 7. مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب؛ اسماعیلیه؛ قم، 1380ش.
• 8. مشکور، محمدجواد؛ الفرق بین الفرق در تاریخ مذاهب اسلام؛ تهران: اشراقی، 1367ش.
• 9. تاریخ شیعه و فرقههای اسلام تا قرن چهارم؛ تهران: اشراقی، 1355ش.
• 10. فرهنگ فرق اسلامی؛ تهران: بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1368ش.
• 11. هاچسن، گ.س؛ فرقه اسماعیلیه؛ ترجمه فریدون بدرهای، تهران: نی، 1369ش.
• 12. هولیستر، جان نورمن؛ تشیع در هند؛ ترجمه آذرمیدخت مشایخ فریدنی؛ تهران: نشر دانشگاهی، 1373ش.
• 13. یحییالامین، شریف؛ فرهنگنامه فرقههای اسلامی؛ ترجمه و پژوهش محمدرضا موحدی؛ تهران: باز، 1378ش.
• 14. "A Humble Tribute to our Religious Heritage" Bombay, 1994.
• 15. "Bohra Believes" Dar, Board of Tabliq, Dar es Salaam, 1994.
• 16. "The Encyclopaedia of Islam" Volume:, 1 London Luzac & co.
• 17. A Glance at Bohra Jimaat" Dar es Salaam, 1995.
• 18. Asghar Ali, Engineer, The Muslim Communities of Gujarat_an Explaratory study of Bohras, Khojas and memons. Delhi Ajanta Pub, 1988.
• 19. Salvadori, Cynthia, "Through open Doors" Nairobi, Publications, Nairobi, 1998.
• 20. Tremengham, Spencer, "Islam in east ofrica" oxford, 1964.
• 21. www.History of Bohras. 2007. Htm.
• 22. www.The history of Bohras in east africa. 2006.

پی نوشت:
• 1.برخی از این وجوه، عبارتند از: خمس سالانه، زکات، حق‌النفس، سلام و... این وجوه سالانه ازبین بهره‌ها جمع‌آوری می‌شود و به خزانه ی مرکزی داعی مطلق واریز می‌گردد(دفتری، پیشین، ص360).
• 2.بهره‌ها، همه‌ساله به زیارت مقابر مقدس به ویژ قبور مطهر امامان شیعه (تا امام ششم) در عربستان (قبرستان بقیع) و عراق (نجف و کربلا) می‌پردازند. محراب مسجد کوفه که حضرت‌علی علیه السّلام در آن محل به شهادت نائل آمد، توسط داعی فعلی بهره‌ها برهان‌الدین با طلا و نقره به طرز بسیار زیبایی تزئین گردیده است. ضریح طلای اقدس بارگاه امام‌حسین علیه السّلام نیز در زمان داعی پنجاه و یکم طاهر سیف‌الدین ساخته شده است. ضریح مقام روز شهدای دمشق نیز توسط سید برهان‌الدین به دولت سوریه هدیه شده است.
• 3.این آمار، از کتاب ستایش میراث مذهبی ما که یکی از کتاب‌های معتبر بهره‌ها به شمار می‌رود، نقل شده است؛ ولی اکثر منابع، شمار بهره‌ها در سرتاسر جهان را کمتر از یک میلیون نفر دانسته‌اند؛ برای مثال دکتر فرهاد دفتری، جمعیت آنها را 500 هزار نفر تخمین زده است (دفتری، پیشین، ص356). در کتاب اسماعیلیان در تاریخ نیز شمار بهره‌ها درحدود350 تا400هزار نفر برآورده شده است(ص329) و در دائرةالمعارف اسلامی نیز همین رقم تکراره شده است(ص1254). دکتر محمدجواد مشکور نیز در فرهنگ فرق اسلامی تعداد بهره‌ها را بسیار کمتر از یک میلیون دانسته است(ص109). آقای اصغر علی مهندی در کتاب خود آمار بهره‌ها را کمتر از یک میلیون خوانده است(ص268) و در پایگاه اطلاع‌رسانی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی نیز جمعیت بهره‌ها در جهان نیم‌میلیون نفر برآورد شده است. باید یادآور شد اگرچه اکثر منابع فوق، نسبتاً قدیمی بوده و طی بیست تا سی‌سال گذشته تألیف شده‌اند، ولی مطمئناً در طی این مدّت نیز نمی‌ توان تصور کرد که شمار بهره‌ها به سرعت از حداکثر یک میلیون به چهار میلیون افزایش یافته باشد؛ از این‌رو ظاهراً آمار چهارمیلیون مزبور تلاشی درجهت گسترده نشان دادن پیروان این جامعه بوده است. با این‌حال بهره‌ها بر این آمار تأکید دارند و معتقدند تنها در گردهمایی شیعیان بهره در سال1993 که در شهر پونا در هند برگزار شد، یک میلیون نفر حضور داشتند.
• 4.البته مرکز اصلی آن، شهر سورات است، ولی به سبب اقامت سید برهان‌الدین داعی مطلق در بمبئی، این شهر درحال‌حاضر به مرکز بهره‌ای جهان تبدیل شده است(دائرة‌المعارف اسلامی، پیشین، ص1255).
• 5. علاوه بر شهرهای مختلف هند همچون احمدآباد، سیدپور، ذهاد، اودی‌پور، اوجین و سایر شهرهای ایالت گجرات، بهره‌ها در پاکستان، سریلانکا، یمن، میانمار، تانزانیا و کنیا نیز اقلیت‌های قابل ملاحظه‌ای را تشکیل داده‌اند(دفتری، پیشین، ص357).

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: