گمان بد، نه تنها به طرف مقابل و «حیثیت و آبروی» او، لطمه وارد می کند و روح «بی اعتمادی» را در جامعه کوچک خانواده سایه افکن می نماید، بلکه برای صاحب آن نیز بلای بزرگی است که همانند خُوره او را آزار می دهد و دنیایی وحشت ناک و آکنده از غربت را برای او فراهم می سازد. اسلام اجازه نمی دهد هر کسی با این کار با آبروی دیگران بازی می کند و جهنّمی نیز برای خویش به وجود آورد.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در حدیثی می فرماید: «خداوند خون و مال و آبروی مسلمان را بر دیگران حرام کرده و همچنین گمان بد درباره او بردن را.»[3]
امّا راه مقابله با این گناه
اولًا؛ گمان بد را، انسان از خود دور سازد، به این ترتیب که به راههای حمل بر صحّت بیندیشد و احتمالات صحیحی را که در مورد آن عمل وجود دارد، در ذهن خود مجسم سازد تا به تدریج بر گمان بد غلبه کرده گمان نیک و خیر را جایگزین آن نماید.
قرآن می فرماید: «چرا هنگامی که این (تهمت) را شنیدید، مردان و زنان با ایمان نسبت به خود (و کسی که همچون خود آن ها است) گمان خیر نبردند و نگفتند این دروغی بزرگ و آشکار است؟! [4] به همین جهت است که در آموزه های روایی اهل بیت علیهم السلام چنین دستور داده اند، که اعمال برادران و خواهران ایمانیت را بر نیکوترین وجه ممکن حمل کن تا وقتی که دلیلی بر خلاف آن قایم شود.[5]
ثانیاً؛ اگر گمان بدی، بدون اختیار در ذهن پیدا شد، در عمل کوچکترین اعتنایی به آن نکنید و ترتیب اثری به آن ندهید و طرز رفتار خویش را دگرگون نسازید. در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می خوانیم: سه چیز است که وجود آن در مؤمن پسندیده نیست و راه فرار دارد، از جمله سوء ظن است «فَمَخَرَجُهُ مِن سُوءِالظَّن ان لایحَقِّقَهُ » که راه فرار از آن این است، که به آن جامه عمل نپوشاند.»[6]
مرا پیر دانای مرشد شهاب
دو اندرز فرمود بروی آب
یکی آن که بر خویش، خوش بین مباش
دگر آن که بر خلق بدبین مباش
-------------------------------------------
پی نوشت
[1] حجرات/ 12
[2] ر. ك: فتح/ 12
[3] ر. ك: محجّةالبيضاء، فيض كاشانى قدس سره، ج 5، ص 268، دفتر انتشارات
[4] نور/ 12
[5] ر. ك: تفسير نمونه، آيتاللَّه مكارم شيرازى و ديگران، ج 14، ص 396 و ج 22
[6] ر. ك: بحارالانوار، علامه مجلسى قدس سره، ج 72، ص 201، مؤسسة الوفاء
منبع:
اقتباس از کتاب پرسمان قرآنی ازدواج و خانواده
hawzah.net
نظرات شما عزیزان: