به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ با شنیدن خبر شیوع کرونا در ایران به یکباره ماسک و مواد ضدعفونی کننده که پیش از این با هزینه کم در بازار و داروخانه وجود داشت کمیاب شد و پس از آن دولت خبر از احتکار آن‌ها داد.

این در حالی است چندین قلم خوراکی که گفته می‌شد برای پیشگیری از کرونا مفید است به یکباره قیمت نجومی پیدا کرد و یا در بازار نایاب شد. مردم در این شرایط دست به خرید زدند تا جایی که بیش از نیاز خود برخی اقلام را خریداری کردند. در این شرایط این سوال پیش می‌آید چگونه می‌توان جلوی رفتارهای هیجانی مردم در جامعه را گرفت؟ چرا این رفتارهای هیجانی رخ می‌دهد؟ آیا نیاز به آموزش وجود دارد؟

مجید فولادیان، عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، آموزش را برخورد مناسب برای کنترل هیجانات ندانست و دولت و متولیان امر را مقصران اصلی این نوع رفتارها خواند.

آموزش برای کنترل رفتارهای هیجانی گزینه خوبی نیست

عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد در این رابطه گفت: ابتدا باید ببینیم چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد؟ تصور نمی‌کنم با آموزش همه چیز حل شود چراکه در همه اقشار جامعه این قضیه را می‌بینیم و این کنش در همه اقشار وجود دارد.

او افزود: این سوال مطرح است چرا در چنین موقعیتی این کنش‌ها انجام می شود؟ برای پاسخ باید به اعتماد عمومی رجوع کنیم. وضعیت اعتماد عمومی به چه شکلی است؟

افول اعتماد اجتماعی در جامعه ایرانی

فولادیان خاطرنشان کرد: امروزه دچار افول اعتماد اجتماعی هستیم. اعتماد نهادی به طور معناداری در اکثر نهادها کاهش پیدا کرده است و مردم دیگر به نهادها اعتماد ندارند. به خصوص در وقایع اخیر دولت و صدا و سیما این اعتماد را از بین برده‌اند.

مردم به عقل سلیم رجوع می‌کنند

این استاد جامعه شناسی گفت: در حال حاضر شرایط بی‌اعتمادی گسترده است. این موقعیت در هر کشوری که وجود داشته باشد مسئولین هر چه بگویند مردم باور نمی‌کنند چراکه مردم با عقل سلیم خود در این شرایط تصمیم می گیرند.

او ادامه داد: عقل سلیم در این موقعیت می‌گوید که به دولت و نهادها اعتماد نداشته باشید و باید گلیم خود را از آب بیرون بکشید. در این میان متغیر فرد گرایی منفی افزایش پیدا می‌کند و مردم به سمتی می‌روند که گلیم خود و خانواده را از آب بیرون بکشند.

دولت مراقب فردگرایی منفی و تورم افسارگسیخته باشد

فولادیان اضافه کرد: از سوی دیگر با پدیده تورم افسار گسیخته روبه‌رو هستیم. بعد از پیوستن ایران به لیست سیاه و متغیرهای مختلف اقتصادی، ارزش پول مردم کاهش پیدا کرده است. بی‌اعتمادی، فردگرایی منفی، فرآیند تورم و این بیماری واگیردار جدید که ناشی از بی کفایتی دولت است آدم‌ها را در موقعیتی قرار داده که دست به کارهای عجیب و غریب می‌زنند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اگر متغیرها تغییر کند، کنش‌ها هم تغییر پیدا می‌کند، بیان کرد: این متغیرها باعث می‌شود افراد خرید یک‌سال آینده خود را انجام بدهند.

فولادیان افزود: در این شرایط افراد پول را به کالا تبدیل می‌کنند تا تورم را به لحاظ ذهنی کنترل کنند همچنین به دولت بی‌اعتماد هستند و ابعاد بحران را نمی‌دانند همه این‌ها باعث می‌شود در فروشگاه‌ها احساس کنید که افراد به غارت روی آورده‌اند که این‌ها را ناشی از شرایط اجتماعی می‌دانم. خروجی این نوع رفتار وجود این متغیرهاست و با آموزش نمی‌توان کاری انجام داد.

نمی‌توان مردم را به رحم کردن دعوت کرد

این استاد حوزه جامعه شناسی در پاسخ به این سوال که چرا افراد نسبت به یکدیگر بی‌رحم شده‌اند؟ گفت: بی‌رحمی افراد نسبت به یکدیگر ناشی از شرایط است. فردگرایی در این شرایط افزایش پیدا می‌کند و اعتماد اجتماعی به یکدیگر کاهش پیدا می‌کند. در چنین جامعه‌ای نمی‌توان یکدیگر را به رحم کردن دعوت کرد. این جامعه سودجو است و مردم سعی می‌کنند تا سود فعلی را افزایش بدهند.

به گفته او گاهی بحران ها برای یکسری افراد غنیمت است.

مسئولان آینده‌نگری ندارند

فولادیان ضمن انتقاد از برخی تصمیمات مسئولان گفت: گزارش خبرگزاری‌ها در هفته‌های پیش را بخوانید. ایران تعداد زیادی ماسک را به چین داده است. این در حالی است که نسبت به جمعیت چین این رقم ماسک چیزی محسوب نمی‌شود ولی این رقم برای جامعه ما مهم است.

این استاد جامعه شناسی بیان کرد: این‌ها پازل‌هایی است که عدم آینده بینی مسئولان را نشان می‌دهد و جامعه این‌ها را می‌بیند و افراد را خود محور می‌کند.

فولادیان معتقد است: این اقدامات سبب می‌شود عده‌ای سودجویی کنند و دولت هم توان ندارد با تزریق ماسک جلوی سودجویی را بگیرد. چراکه با دادن ماسک به چین دست‌های خود را بسته و جلوی سیاستگذاری خود را گرفته است. در این شرایط دولت ابزاری برای کنترل بازار را ندارد و زمینه سودجویی را افزایش می‌دهد. همه جای دنیا افراد از این شرایط استفاده می‌کنند و دولت‌ها باید تدبیر لازم را بیندیشند.