نکات تفسیری
آیه 94
نژاد برتر!
یهود خود را نژادی برتر می پنداشتند، چنانکه هماکنون نیز چنین پنداری دارند. ایشان قائل بودند که بهشت فقط به خاطر آنان آفریده شده است. قرآن کریم، در این آیه می فرماید: «اگر راست میگویید که سرای آخرت مخصوص شماست، پس آرزوی مرگ کنید تا زودتر به بهشت برین وارد شوید!» سپس خود از حقیقت امر خبر می دهد که آنان هرگز چنین آرزویی را نخواهند کرد؛ زیرا خود می دانند که چه اعمالی را انجام داده و به سرای آخرت فرستاده اند.
آیه 96
دنیاپرست ترین مردم
در این آیات، به یكى از ویژگی های بارز قوم یهود اشاره می شود و آن این که ایشان قومی بسیار دنیاپرست می باشند؛ به گونه ای که در دنیاپرستی و شیفتگی به زندگی دنیا، همانند نداشته و حتی از مشرکان نیز پیش افتاده اند. هر یک از آنان دوست دارد، هزار سال عمر کند و در این مدت به ثروت اندوزی و دنیاطلبی مشغول باشد. این شیفتگی و علاقه به زخارف دنیوی، از نبود ایمان و اعتقاد به سرای آخرت در آنان نشأت گرفته است. در ادامه، خداوند آرزوی آنان را واهی و پوچ بیان نموده و اظهار می دارد، این عمر طولانی هر چه که باشد، سرانجام به سر خواهد آمد و آنان را از عذاب دور نخواهد کرد.
آیه 97
دستورهای سخت و دشمنی با جبرئیل
هنگامی که پیامبر اکرم صلیاللهوعلیهوآلهوسلم به مدینه آمد، روزی یکی از علمای یهود به نام «ابن صوریا» با جمعی از یهودیانِ فدک نزد حضرت آمدند. آنان، سؤالات گوناگونی از حضرت پرسیده و از پاسخ های وی قانع شدند. سپس ابن صوریا گفت: «یک سؤال باقی مانده است که اگر به آن نیز جواب دهی، به تو ایمان می آوریم: نام فرشته ای که بر تو نازل می شود، چیست؟»
حضرت در پاسخ فرمود: «جبرئیل».
ابن صوریا گفت: «او دشمن ماست؛ زیرا دستورهای مشکلی دربارهی جنگ و جهاد می آورد، امّا میکائیل همواره دستورهایی ساده و راحت می آورد. اگر فرشتهی وحیِ تو میکائیل می بود، به تو ایمان می آوردیم!»
از همین رو، این آیه در پاسخ ایشان نازل شد: «کسی که دشمن جبرئیل باشد، (در حقیقت دشمن خداست)؛ زیرا او به فرمان خدا، قرآن را بر قلب تو نازل کرده است».
آیه 98
فرشتگان مقرّب الهی
فرشتگان، واسطه های خداوند در کارهای عالم هستند، از روایات اسلامی بر میآید که چهار فرشتهی مقرّب پروردگار عبارتند از: جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل. «جبرئیل» بزرگترین فرشتهی مقرّب خداوند و واسطهی وحی الهی بر پیامبران است. نام این فرشته، سه بار در قرآن آمده است و گاهى نیز از او به عنوان «روح»، «روحالأمین» و «روحالقُدُس» نام برده شده است. «میکائیل» واسطهی رزق و روزی مخلوقات؛ «اسرافیل» واسطهی زنده کردن مردگان در قیامت و «عزرائیل» واسطهی قبضِ روح است.
آیه 101
1/101ـ ایمان دروغین
در آیهی 100، به خصلت پیمان شکنی یهود اشاره میشود و در این آیه، نمونهی روشنى از این ویژگی بیان می گردد و آن این كه آن ها مدعى بودند كه به تورات ایمان دارند؛ در حالی که در تورات، نشانه هاى بارزى از پیامبر اسلام آمده بود و به وضوح، صفات او و محل ظهور او بیان شده بود، ولی یهودیان پس از ظهور پیامبر و با وجود علم به حقانیت آن حضرت، سخنان تورات را نادیده گرفته و به گونه ای عمل کردند که گویی چیزی از تعالیم تورات در این زمینه نمی دانند. این مطلب، در آیه ی 89 نیز منعکس شده بود.
2/101ـ شبیه ترین افراد به یهودیان
امام باقر علیهالسلام به یکی از اصحاب خویش در خصوص دوری اهل کتاب از تعالیم آن، این چنین نوشتند:
«یکی از موارد پشت کردن آنان به کتاب، این بود که حروف آن را برپا داشته و حدود آن را تحریف می نمودند. آنان، الفاظ کتاب را به خوبی روایت میکردند، ولی مضامین آن را رعایت نمیکردند. آری! جاهلان، از حفظ روایت خشنود میگردند و عالمان، از ترک رعایت، اندوهگین.
یکی دیگر از موارد پشت کردن آنان به کتاب، این بود که کسانی را ولیّ و قیّم کتاب خدا قرار دادند که آن را به درستی نمیشناختند. از این رو، هوا و هوس خویش را در آن وارد کرده و پایههای دین را سست نمودند».
سپس امام فرمودند:
«شبیهترین مردم به آنان در این امّت، کسانی هستند که الفاظ و کلمات قرآن را به خوبی میدانند، ولی حدود و مفاهیم آن را رها نمودهاند».
پیام ها
1ـ آمادگى براى مرگ، نشانه ی ایمان واقعى و صادقانه است. «فَتَمَنَّوُا المَوتَ اِن كُنتُم صادِقِینَ» (آیه 94)
2ـ ترس از مرگ، در واقع ترس از كیفر كارهاى خود ماست. «بِما قَدَّمَت اَیدِیهِم» (آیه95)
3ـ زندگی دنیا بسیار پست است. «اَحرَصَ النَّاسِ عَلى حَیاةٍ» (تنوین «حَیاةٍ» برای تحقیر است.) (آیه 96)
4ـ علت اصلی کفر، فسق و دوری از بندگی خداست. «وَ مَا یَكفُرُ بِهَا اِلَّا الفَاسِقُون» (آیه99)
5ـ در برخورد با مخالفان، باید انصاف مراعات شود. قرآن، همهی یهودیان را پیمان شکن نمیخواند. «بَل اَكثَرُهُم لا یُؤمِنُون» «نَبَذَهُ فَرِیقٌ مِنهُم» (آیه 101)
سؤالات پژوهشی
1ـ در آیهی 95 یکی از ریشههای ترس از مرگ ( اعمال بد) آمده است. چه عوامل دیگری برای این موضوع وجود دارد؟ (نمونه)
2ـ وجه التفات از تکلم به خطاب در جملهی «قُل مَن كانَ عَدُوًّا لِجِبرِیلَ فَاِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى قَلبِك » چیست؟ (طبق قاعده باید میفرمود: «فَاِنَّه نَزَّلَه علیٰ قَلبی») (المیزان)
3ـ در آیهی 100 به خصلت پیمانشکنی یهودیان اشاره شده است. نمونههای این امر در تاریخ صدر اسلام چیست؟ ( نمونه)
دریافت فایل بروشور درس پانزدهم PDF | ||
دریافت فایل word درس پانزدهم | ||
پرده نگار (پاورپوینت) درس پانزدهم | ||
فایل صوتی درس پانزدهم ذکر مبارک |
نکته: برای اجرای کامل و بدون نقص پاورپونت های نورمبین از powerpoint 2013 به بالا استفاده کنید.
نظرات شما عزیزان: