اللّهُ وَلِی الَّذِینَ آمَنُوا یخْرِجُهُم مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ

 و یا فاسق کافرند و تحت ولایت شیاطین و طاغوت و دچار گمراهی و نگون بختی:

 وَالَّذِینَ کفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یخْرِجُونَهُم مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُمَاتِ أُولئِک أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ

 اما معنای »بصیرت دینی«؛ بصیرت از ماده »بصر« است و بصر به معانی بینایی، دیدن، مشاهده حسّی اشیاء و دیدن قلبی و نظرکردن آمده است و بصیرت به معانی عقیده قلبی، معرفت قلبی، زیرکی، هوشمندی، علم، آگاهی، شناخت و مانند آن می باشد.(ر.ک: ابن منظور (محمدبن مکرم مصری)، لسان العرب، ج 4، دارصادر، بیروت، ص 64 - 66، ماده »بصر«؛ طریحی، مجمع البحرین، ج 1، ص 204 - 206)

 بصیرت به معنای آگاهی و شناخت در آیه زیر نیز آمده است:

 بَلِ الْإِنسَانُ عَلَی نَفْسِهِ بَصِیرَةٌ (قیامة: 14)

 بلکه انسان خودش از وضع خود آگاه است.

 اما بصیرت دینی یا به بیانی دیگر، بصیرت در دین، نوع خاصی از آگاهی و شناخت است که صرف معرفت و شناخت نظری و فکری نیست، بلکه نوعی معرفت قلبی و شناخت درونی است که از دو راه عبادت و تقوا و تفکر و تدبّر به دست(در آیات زیادی از قرآن کریم به دستیابی به بصیرت و معرفت دینی از راه عبادت و تقوا تصریح شده است. از جمله: اعراف: 201، انفال: 29، حدید: 28 و..)

 می آید. امیرمؤمنان در خطبه های زیادی از جمله خطبه های 87، 82، 103 و 153، نیز در نامه 31 و کلمه قصار شماره 208 نهج البلاغه به رسیدن به بصیرت از راه تفکر و تدبّر تصریح کرده و از جمله فرموده است:

 رَحِمَ اللَّهُ امْرَأً تَفَکرَ فَاعْتَبَر، وَاعْتَبَرَ فَاَبْصَرَ(صبحی صالح، نهج البلاغه، چاپ بیروت، 1387 ه’.ق، افست ایران، 1395 ه’.ق، خطبه 103، ص 149)

 خدای رحمت کند کسی را که اندیشه کند و عبرت بگیرد و به دنبال عبرت گرفتن، بصیر و بینا گردد.

 پس صرف علم و شناخت ذهنی و فکری، بصیرت دینی نیست؛ زیرا اگر چنین بود گروه کثیری از دانشمندان علوم از دین و ایمان گریزان نبودند و یا به ایمان و تدین علمی و نظری تنها بسنده نمی کردند، بلکه پایبندی عملی و تقوا و بندگی خدا را پیشه خویش می ساختند؛ چون به فرموده امیرمؤمنان علیه السلام، امکان ندارد که کسی از بصیرت دینی برخوردار باشد و به اصطلاح چراغ راه را در دست داشته باشد ولی بی راهه برود و گمراه گردد.

 همچنان که صرف ایمان و عمل تعبّدی و خالی از بصیرت نیز ارزش چندانی ندارد و انسان مؤمن و باتقوای بی بصیرت نیز ره به جایی نمی برد. از این رو، ایمان و عمل، زمانی ارزش حقیقی خود را دارد و تأثیرگذاری مطلوب را از خود به جای می گذارد که با معرفت و بصیرت دینی همراه و آمیخته باشد.

 این جاست که رابطه ناگسستنی میان ولایت و ولایتمداری و بصیرت دینی، آشکار می شود؛ زیرا بدون معرفت و درک درست از ولایت ائمه علیهم السلام و شناخت دقیق جایگاه ولایتمداری آنان، نمی توان به درک و شناخت درستی از خدا دست یافت و شالوده یک ایمان راستین و استوار را پایه ریزی کرد.

 علامه طباطبایی در این زمینه می گوید:

 شناسایی خداوند بدون شناسایی امام صورت نمی گیرد؛ زیرا امام به منزله مصبّ، محل ریزش آبشار و جایگاه افاضه فیض از بالاست. پس نخست امام علیه السلام که از همه کامل تر است فیض می گیرد و بعد بقیه موجودات از امام فیض می گیرند... خود امام علیه السلام همه اش فیض و فیض کامل است، منتهی فیوضات دیگری هم هست که از راه او به دیگر موجودات می رسد، که از آن جمله، معرفةاللَّه است.(محمدحسین رخ شاد، در محضر علامه طباطبائی (پرسش ها و پاسخ ها)، انتشارات نهاوندی، چاپ پنجم، بهار 86، ص 70)

 این سخنان علامه طباطبائی برگرفته از روایات فراوانی است که در این زمینه وارد شده است. از جمله آن، روایتی است که در آن مردی از محضر امام صادق علیه السلام می پرسد، پدر و مادرم به فدایت! مراد از »معرفةاللَّه« مورد نظر شما چیست که اگر کسی به آن دست یابد به عبادت خدا روی می آورد و از عبادت غیر او بی نیاز می شود؟ امام علیه السلام فرمود: این که مردم هر زمان امام خویش را که ولایت پذیری از او و اطاعتش بر آنان واجب است، بشناسند.(شیخ صدوق، علل الشرائع، مکتبة الداوری، قم، 1385 ه’.ق، ج 1، ص 9)

 در روایت دیگری از امام باقرعلیه السلام یا امام صادق علیه السلام (تردید از راوی است)، آمده است:

 لایکونُ الْعَبْدُ مُؤمِناً حَتَّی یعْرِفَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الاَئِمَّةَ کلَّهُمْ وَ اِمامَ زَمانِهِ وَ یرُدَّ اِلَیهِ وَ یسَلِّمَ لَهُ(اصول کافی، ج 1، کتاب الحجة، باب »معرفة الامام و الرد الیه«، ص 180)

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: