احکام و فلسفه ذبح حیوانات

آیا ذبح حیوان برای غذا با فطرت انسان در تضاد نیست؟ قطعا نگاه کردن به صحنه جان دادن حیوان، برای افراد عادی موجب تالم روحی است و کسانی که بر این کار مداومت دارند و به نوعی از دیدن این صحنه ها، دچار تالم روحی نمی شوند، در واقع مرتکب کاری هستند که از نظر اسلام ناپسند است. از همین رو یکی از شغل های مکروه، قصابی (به معنای کسی که ذبح می کند نه گوشت فروش) است.

فرآوری: حجت الاسلام تیموری - بخش احکام اسلامی تبیان

اما از سویی باید به این نکته توجه داشته باشیم که عالم ماده، عالم تعارضات و تزاحمات است. و باید بین بد و بدتر، بد را انتخاب کرد. و نگاهی کلی نیز به نظام احسن الهی داشت.

بسیاری از حیوانات، گوشت خوار هستند و اگر جان حیوان دیگری را نگیرند، خودشان نابود می شوند. شاید در نگاه اولی صحنه های شکار حیوانات، صحنه های آزار دهنده ای باشد. اما کسی که چرخه غذایی را می بیند، می فهمد که هر موجودی در جایگاه خود به ایفای نقش در بقای حیات می پردازد. و اندکی تغییر در یک بخش، نظام عالم را دچار اختلال می کند. و تعارض و تزاحم در جای جای این چرخه وجود دارد. و خود عاملی برای ساماندهی نظام مادی است.

حتی در بین انسان ها نیز صحنه مرگ افراد، دردناک و اسف بار است اما اگر همین مرگ از بین انسان ها حذف شود، زندگی انسان ها روند معقول خود را از دست می دهد و مشکلات فراوانی پیش روی بشر قرار می گیرد.

بنابراین باید بین صحنه احساسی جان دادن یک حیوان، و نظام کلی تری که حکمت آمیز بوده و ضامن بقا و استمرار عالم است، تفکیک کنیم و بدانیم که برای استمرار بقا، چاره ای جز این انتخاب نداریم! حتی اگر بخواهیم گوشت خواری را رها کرده و گیاه خوار شویم، (علیرغم تمام آثار سوء آن برای بدن) با این نوع نگاه باید توجه کنیم که گیاه نیز حیات خاص خود را دارد! و استفاده از آن به عنوان غذا، حیاتش را نابود می کند!

و این نکته نیز قابل توجه است که استفاده ما از حیوانات یا گیاهان به چرخه تکامل کمک می کند! گیاه زمانی که توسط حیوان خورده می شود، با از دست دادن حیات قبلی خود پله ای رشد کرده و درجه بالاتری از حیات را می یابد. همان طور که حیوان نیز با جذب شدن به بدن انسان می تواند صاحب درجه بالاتری از حیات شود.

به بیان زیبای مثنوی:

از جمادی مردم و نامی شدم                  وز نما مردم ز حیوان سر زدم

مردم از حیوانی و آدم شدم                   پس چه ترسم من ز مردن کم شدم؟

پس بهتر است به جای دوری گزیدن از خوراک صحیح و آسیب رساندن به بدن خود، به تکامل چرخه کمک کرده و با بالا بردن انسانیت، چرخه را تکمیل کنیم. نه اینکه با جذب موجودات مختلف به بدن خود، سبب تنزل آنها شویم.

شرایط ذبح حیوان:

1. کسى که سر حیوان را می بُرد مسلمان بوده و اظهار دشمنى با أهل بیت پیامبرصلوات الله علیه نداشته باشد.
2. سر حیوان را با چیزى ببُرد که از آهن باشد، ولى چنانچه آهن پیدا نشد و ناچار به ذبح شد(طوری که اگر حیوان ذبح نشود، تلف شود)، می توان سر آن را با چیز تیزى برید که چهار رگ آن را جدا کند؛ مانند شیشه و سنگ تیز.
3. در موقع سر بریدن، جلوی بدن حیوان رو به قبله باشد. پس اگر عمداً حیوان را رو به قبله نکند حیوان حرام مى شود، ولى اگر فراموش کند یا مسئله را نداند یا قبله را اشتباه کند یا نداند قبله کدام طرف است و یا نتواند حیوان را رو به قبله کند، اشکال ندارد و حیوان حرام نمی شود.

4. وقتى می خواهد سر حیوان را ببرد یا کارد به گلویش بگذارد، به نیّت سر بریدن، نام خدا را ببرد و همین قدر که بگوید «بسم اللّٰه» کافى است. و اگر بدون قصد سر بریدن نام خدا را ببرد، آن حیوان پاک نمی شود و گوشت آن هم حرام است، ولى اگر از روى فراموشى نام خدا را نبرد اشکال ندارد و حیوان حرام نمی شود.
5. حیوان بعد از سر بریدن حرکتى کند. اگر چه مثلاً چشم یا دم خود را حرکت دهد، یا پاى خود را به زمین زند که معلوم شود زنده بوده است.

6. بعد از سر بریدن به انداز معمول خون از بدن حیوان بیرون آید.

منبع:
اسلام کوئیست
شهر سوال