اسباب نماز آیات
س 1)نماز آیات چیست واسباب شرعی وجوب آن کدام است؟
ج: نماز آيات دو رکعت است که هر رکعت آن پنج رکوع و دو سجده دارد.
و اسباب شرعى وجوب آن عبارت است از:کسوف خورشيد و خسوف ماه، اگر چه مقدار کمى از آنها گرفته شود، زلزله و هر حادثهی غیر عادی که باعث ترس بیشتر مردم شود، مانند بادهای سیاه و یا زرد که غیر عادی باشند، تاریکی شدید، فرو رفتن زمین و ریختن کوه، صیحهی آسمانی و آتشی که گاهی در آسمان ظاهر میشود.
توجه:
در غیر از کسوف و خسوف و زلزله باید آن حادثه، موجب ترس و وحشت بیشتر مردم شود، و حادثهیی که ترسآور نباشد و یا موجب ترس و وحشت افراد نادری گردد، اعتبار ندارد. (همان، س711)
کیفیت نماز آیات
س2) نماز آیات چگونه باید خوانده شود؟
نماز آیات رابه صورتهای مختلفی می توان بجا آورد که مشهورترین آنها عبارتنداز:
۱)بعد از نیّت و تکبیرة الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود، سپس سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود و باز سر از رکوع بردارد و حمد و سوره بخواند و به رکوع رود و سپس سر از رکوع بردارد و همین طور ادامه دهد تا یک رکعت پنج رکوعی که قبل از هر رکوعی حمد و سوره خوانده است انجام دهد، سپس به سجده رفته و دو سجده نماید و بعد برای رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را به جا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و سلام دهد.
۲)بعد از نیّت و تکبیرة الاحرام، حمد و یک آیه یا کمتر از آن از سورهیی را قرائت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد و آیهی دیگری از آن سوره را بخواند و به رکوع رود، و بعد سر از رکوع برداشته و آیهی دیگری از همان سوره را قرائت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سورهیی که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود، سپس رکوع پنجم را به جا آورد و به سجده رود و پس از اتمام دو سجده، برای رکعت دوم قیام نماید و حمد و آیهیی از یک سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد برای هر رکوعی به یک آیه از سورهیی اکتفا کند، نباید سورهی حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.(همان،س 712)
خواندن نمازآیات بصورت تلفیقی
س3)آیا خواندن نمازآیات به این صورت که در يك ركعت پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در ركعت ديگر يك حمد بخواند و سوره را پنج قسمت كند،جایز است؟
ج)مانعى ندارد.(توضیح المسائل،مسئله 1509)
زمان ادای نماز آیات
س4)وقت ادای نماز آیات خورشید و ماه گرفتگی چه موقعی است؟
ج)از هنگام شروع گرفتگی تا زمان شروع بازشدن آن است و احتیاط ترک نشود که قبل از آنکه شروع به بازشدن نماید، به انجام نماز بشتابد، و اگر از آن وقت تأخیر انداخت، باید نماز را با نیت قربة الی اللّه بخواند و نمیتواند نیّت اداء و یا قضا داشته باشد.
نکته:در زلزله و مانند آن که غالباً مدّت وقوع آنها برای خواندن نماز آیات گنجایش ندارد، نباید نماز را به تأخیر بیندازد و در صورتی که معصیت کند و فوراً نخواند بعد از آن مادام العمر واجب است و در هر صورت باید به نیّت اداء بخواند. (سایت لیدر،استفتاءات جدید)
عدم کفایت بسملة از یک آیه در نماز آیات
س4) اینجانب متوجه شدهام حضرت آقا «بسم الله الرحمن الرحیم» را به تنهایی آیه در نظر نمیگیرند؛ در صورتی که بنده تا قبل از این در نماز آیات، سوره توحید را میخواندم و آن را به پنج آیه ـ با حساب بسم الله به عنوان یک آیه ـ تقسیم میکردم. تکلیف نمازهای آیاتی که به این صورت خوانده شده چگونه است؟
ج. نمازهایی را که تاکنون خواندهاید، صحیح است لکن بعد از این بنابر احتیاط به «بسم الله الرحمن الرحیم» به عنوان یک آیه اکتفا ننمایید، بلکه آیهای دیگر یا بخشی از آیه را با آن بخوانید. (همان)
تقسیم یک آیه به دو قسمت در نماز آیات
س5) این که در رابطه با نماز آیات فرمودهاید، سوره را میتوان به پنج قسمت تقسیم کرد، آیا منظور از هر قسمت، یک آیه است یا میتوان آیهای را به دو قسمت تقسیم کرد؛ مثل این که «لم یلد» یک قسمت و «ولم یولد» یک قسمت باشد؟
ج) تقسیم به نحو ذکر شده در سؤال، اشکال ندارد.(همان)
کم وزیاد کردن رکوع های نماز آیات
س6)اگررکوع های نماز آیات کم وزیادشود چه حکمی دارد؟
ج) هر یک از رکوع های نمازآیات رکن است که اگر عمدا یا اشتباها کم یا زیاد شود نماز باطل است.
دستور نماز آيات(توضیح المسائل حضرت امام ، مسأله 1515)
شک دررکعات نماز آیات
س7) اگر در نماز آيات شك كند كه چند ركعتخوانده و فكرش به جايى نرسد،نمازش چه حکمی دارد؟
ج)نماز باطل است. (توضیح المسائل حضرت امام ، مسأله 1513)
نیّت نماز آیات در صورت تأخیر
س8)نماز آیات در مورد زلزله و خورشیدگرفتگی اگر از وقت خود عقب بیافتد آیا با نیّت قضا باید خوانده شود ؟
ج) نماز آیات برای زلزله همیشه ادا است و باید در خواندن آن تعجیل کند و مسامحه نکند ولی در خورشیدگرفتگی اگر بعداً آن را بجا آورده، باید نیّت قضا کند.
مکلفین به نمازآیات
س9)وجوب نمازآیات مختص چه کسانی است؟
ج) وجوب نمازآیات مختص کسانی است که درشهر وقوع حادثه هستند و کسی هم که در شهر متصل به شهری که حادثه در آن رخ داده- به طوری که مانندیک شهر محسوب شوند- زندگی میکندحکم آنها را دارد.(اجوبه، س 713)
س10)اگر مرکز زلزله نگاری، وقوع لرزشهای خفیف زمین را با ذکر تعداد آن در منطقهای که ما زندگی میکنیم، اعلام نماید، ولی ما اصلاً آنها را احساس نکنیم، آیا در این حالت نماز آیات بر ما واجب میشود ؟
ج: اگر هنگام وقوع زلزله و يا در زمان متصل به آن، خودتان آن را احساس نکنيد، نماز آيات بر شما واجب نيست ( همان،س716)
حکم نمازبرای پس لرزه ها
س 11)بعد از وقوع زلزله در منطقهای، غالباً در مدت کمی دهها پس لرزه رخ میدهد، حکم نماز آیات در این موارد چیست؟
ج: هر زلزلهاى، چه شديد و چه خفيف، اگر زلزله مستقلى محسوب شود، نماز آيات جداگانهاى دارد.(همان، س 715)
نماز آیات به جماعت
س12) آيا نماز آيات را مىتواند به جماعت خواند؟
ج) اشكال ندارد. (سایت لیدر،استفتاءات جدید)
کفایت قرائت امام از مأموم در نماز آیات
س13) آیا در نماز آیاتی که به جماعت اقامه میشود، خواندن حمد و سوره بر مأمومین واجب است؟
ج) حکم جماعت در نماز آیات مانند جماعت در نمازهای یومیه میباشد که قرائت امام از قرائت مأموم کفایت میکند.(همان)
دیر رسیدن به نماز جماعت آیات
س14) اگر كسى به ركوع دوم ركعت اول نماز آيات جماعت برسد، نمازش را چهطور بايد بخواند؟
ج) در فرض مرقوم، داخل شدن در جماعت، محلّ اشكال است.(همان)
مستحبات نمازآیات:
س15)چه اموری درنمازآیات مستحب است؟
ج) 1- به جاى اذان و اقامه سه مرتبه به قصد اميد ثواب بگويند: «الصلاة»
2- بعد از ركوع پنجم و دهم بگويد «سمع الله لمن حمده» و نيز پيش از ركوع و بعد از آن تكبير بگويد، ولى بعد از ركوع پنجم و دهم، گفتن تكبير مستحب نيست.
3- پيش از ركوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم قنوت بخواند،و اگر فقط يك قنوت پيش از ركوع دهم بخواند، كافى است. (توضیح المسائل حضرت امام ، مسائل١٥١٠-١٥١٢)
4- مستحب است قرائت نماز آیات را بلند بخوانند.(سایت لیدر)
عن ابی الحسن الرضا عليه السلام قال:
إنَما جعلت للكسوف صلاة لأنه من آيات الله، لا يدرى الرحمة ظهرت العذاب، فأحب النبي صلى الله عليه وآله أن تفزع أمته إلى خالقها وراحمها عند ذلك ليصرف عنهم شرها ويقيهم مكروهها ، كما صرف عن قوم يونس (ع) حين تضرعوا الى الله عز وجل » ( وسايل الشيعه، ج 5، ص 142.)
از امام رضا(علیه السلام) روايت شده كه علت كسوف و خواندن نماز آيات اين است كه چون معلوم نيست اين آيه نشانه عذاب يا رحمت است ،رسول خدا(صلی الله علیه وآله) به امتش دستور توجه به درگاه خدا داده تا شر عذاب را به وسيله آن از خودشان دور كنند همان گونه كه قوم حضرت يونس وقتي آثار و نشانههای عذاب را ديدند ، با تضرع و زار ی و بازگشت به درگاه خدا عذاب حتمی را از خود دفع كردند .
دریافت نشریه موازین(نماز آیات ) شماره 208 (مخصوص چاپ)
نظرات شما عزیزان: