بسم الله الرحمن الرحیم
احکام پیشنهادی موازین ؛آبان 97 ش2
قالَ الإمام موسى بن جعفر الكاظم (عليه السلام) :« تَفَقَّهُوا فى دينَ اللهِ، فَاِنَّ الْفِقْهَ مِفْتاحُ الْبَصيرَةِ، وَ تَمامُ الْعِبادَةِ، وَ السَّبَبُ اِلَى الْمَنازِلِ الرَفيعَةِ وَ الرُّتَبِ الْجَليلَةِ فِى الدّينِ وَ الدّنيا» (تحف العقول: ص 302)
فرهنگی وهنری:
س1) ملاک تمييز موسيقى حلال از حرام چيست؟ و آيا موسيقى کلاسيک حلال است؟
ج: هر موسيقى که به نظر عرف موسيقى لهوى و مطرب که مناسب با مجالس عيش و نوش است باشد، موسيقى حرام محسوب مى شود و فرقى نمى کند که موسيقى کلاسيک باشد يا غير کلاسيک. تشخيص موضوع هم موکول به نظر عرفى مکلّف است و اگر موسيقى اين گونه نباشد بخودى خود اشکال ندارد.
(اجوبه الاستفتاءات ،س1128)
س2) منظور از موسيقى وغنای مطرب ولهوى چيست ؟
ج : موسيقى وغنای مطرب و لهوى آن است که به سبب ويژگيهايى که دارد انسان را از خداوند متعال و فضائل اخلاقى دور نموده و به سمت بى بندوبارى و گناه سوق دهد . (اجوبه،سوالات1130)
س3)حکم گوشدادن به صداى زن چيست؟
ج: اگر صداى زن بهصورت غنا نباشد و گوشدادن به صداى او هم به قصد لذت و ريبه نباشد و مفسده اى هم بر آن مترتّب نگردد، اشکال نداردودرغیراین مواردونیزدرصورتی که مهيج شهوت گردد و يا گوش دادن به آن موجب ترتب مفاسد باشد، جايز نيست گوش كند. (استفتاءات جدید و اجوبه،مساله1146)
س4)تقليد صدا براي مستعمين در مراسم هاي جشن و سرور كه بعضاً براي كاركنان و خانواده ها اجراء مي شود چه حكمي دارد؟
ج)تقليد صدا في نفسه اشكال ندارد، ولي اگر موجب محرمات ديگر مانند غيبت يا استهزاء و تمسخر ديگران يا تحقير افراد و اقشار خاص باشد، جايز نيست.
تقلید از لهجه های مناطق مختلف، در صورتی که برای تمسخر و استهزاء باشد، در حرمت آن هیچ شکی نیست؛ اگرچه غیبت نیست؛ چون این لهجه ی خاص، امر مستوری نیست. علاوه بر اینکه اصلا عیب نیست؛ ازاین رو غیبت نیست. اما اگر از روی تمسخر و استهزاء باشد، حرام است و فرقی هم نمیکند که لهجهی عمومی منطقه ای را تقلید کند، یا شخص خاصی را. تنها تفاوت در این است که اگر غرض او تقلید لهجهی عموم باشد، این اهانت به همهی آن جمعیت میشود که طبعا آثار خاص خودش را دارد؛ مثلا اگر بخواهد استحلال[طلب حلالیت] کند بایستی از یکایک آنها حلالیت بطلبد. اما آنجایی که یک نفر باشد، از یک نفر استحلال میکند. ولی اگر تقلید لهجه برای تمسخر نیست، حرام نیست. ( برگرفته از دروس خارج معظم له و مکاسب محرمه، ج 347، ص 3 - و رساله آموزشی، ج 2 ، ص 78 )
س5)نواختن موسيقى در مکان مقدّسى مانند مسجد چه حکمى دارد؟
ج) نواختن موسيقى حرام جايز نيست حتّى اگر در غير مسجد و براى غرض عقلايى حلالى باشد، ولى اجراى سرودهاى انقلابى و مانند آن همراه با نغمه هاى موسيقى در مکان مقدس و در مناسبتهايى که آن را اقتضا مى کند، اشکال ندارد مشروط بر اينکه با احترام آن مکان منافات نداشته باشد و در مکانهايى مثل مسجد براى نمازگزاران مزاحمت ايجاد نکند.(اجوبه،س 1144)
س6) در حال حاضر در اكثر باشگاههاي ورزشي عمومي در هنگام ورزش، موسيقي هاي غربي مرسوم به اكسيژن و امثال آن پخش مي شود؛ آيا اين كار از نظر شرعي جايز است و اعضاي باشگاه مجاز به استماع آن مي باشند؟
ج)هر موسيقي كه به نظر عرف موسيقي لهوي و مطرب كه مناسب با مجالس عيش و نوش باشد موسيقي حرام محسوب مي شود.طبعاً در اين حكم تفاوتي بين موسيقي غربي و غير غربي و همچنين اماكن ورزشي و غير ورزشي وجود ندارد. البته اماكن ورزشي سپاه بدليل انتساب آنها به اين نهاد مقدس مناسب است در اين قبيل مسائل بيشتر احتياط و رعايت نموده و به اين نكته توجه نمايند كه مقام معظم رهبري(مدظله العالي) فرمودند: در هر صورت ترويج موسيقي و اهتمام و اشتغال به آن با هدفهاي نظام اسلامي منافات دارد.( اجوبه الاستفتائات - س 1127)
س 7)امروزه موسيقى براى معالجه بعضى از بيماريهاى روانى مانند افسردگى، اضطراب، مشکلات جنسى و سرد مزاجى زنان بکار مى رود، حکم آن چيست؟
ج: اگر احراز شود که نظر پزشک متخصص و امين اين است که معالجه متوقف بر استفاده از وسيقى است، بکارگيرى آن به مقدارى که معالجه بيمار اقتضا مى کند اشکال ندارد.(همان،س1152)
س8)اگر استماع موسيقي هيچ گونه تأثيري در انسان نداشته باشد، آيا باز حرام است؟
ج)جواز گوش دادن به نوارهاي موسيقي منوط به تشخيص خود مكلف است و اگر مكلف تشخيص دهد كه مشتمل بر غنا و موسيقي لهوي نيست و در مسير استفاده حلال از آنها براي اهداف عقلايي مي باشد اشكال ندارد و تشخيص مصاديق هم موكول به نظر خود مكلف است ولي اگر موسيقي غنايي باشد بطور مطلق حرام است چه در شما تأثير بگذارد يا خير. (اجوبه، مستفاد 1128 و 1135)
س9) تشکیل کلاس آموزش موسیقی برای فرزندان پاسداران چه حکمی دارد؟
ج)بطور كلّى، ترويج موسيقى و تدريس آن و تشكيل كلاسهاى موسيقى، هر چند موسيقى حلال باشد، با اهداف عاليهى نظام مقدس جمهورى اسلامى سازگار نيست و بهتر است جوانان عزيز وقت با ارزش خود را صَرف يادگيرى علوم و فنون لازم و مفيد نموده و اوقات فراغت خود را با ورزش و تفريحات سالم، پر نمايند.(اجوبه،مستفادس1145)
س10)گوشدادن به نوارهايى که توسط سازمان تبليغات و يا مؤسسه اسلامى ديگر مجاز اعلام شده اند، چه حکمى دارد؟
ج) جواز گوشدادن به نوارها منوط به تشخيص خود مکلّف است که اگر تشخيص دهد مشتمل بر غنا و موسيقى لهوى مناسب با مجالس عيش و نوش و خوش گذرانى و همچنين مطالب باطل نيست، گوشدادن به آن اشکال ندارد بنا بر اين تجويز آن توسط سازمان تبليغات اسلامى و يا هر مؤسسه اسلامى ديگر به تنهايى دليل شرعى براى مباح بودن آن نيست و بکارگيرى آلات موسيقى در موسيقى لهوى مطرب و مناسب با مجالس لهو و گناه جايز نمى باشد، ولى استفاده حلال از آنها براى اهداف عقلايى اشکال ندارد و تشخيص مصاديق هم موکول به نظر خود مکلّف است.(اجوبه،س1129 )
س11) نمايش آلات موسيقي چه حكمي دارد؟ (با توجه به انواع جشنواره ها، بويژه جشنواره شعر، سرود و موسيقي)
ج)نمايش آلات موسيقي بدليل كاركرد مشترك در موسيقي حلال و حرام في نفسه منعي ندارد ولي اگر موجب ترويج موسيقي باشد، بفرموده مقام معظم رهبري مدظله العالي: «ترويج موسيقي با اهداف نظام اسلامي منافات دارد. (اجوبه،مستفادس1145)
س12)كف زدن در مجالس جشن اعياد مذهبي كه در سپاه و يا اماكني كه متعلق به سپاه ميباشد و يا مجالسي كه به نام سپاه هرچند در مكان عمومي خارج از سپاه برگزار ميشود چه حكمي دارد؟
س : کف زدن در مجالس مذهبى چه حكمي دارد؟ ج: بهطور كلى کف زدن فى نفسه به نحو متعارف در جشنهاى اعياد يا براى تشويق و تأييد و مانند آن اشکال ندارد، ولى بهتر است فضاى مجالس دينى بهخصوص مراسمى که در مساجد و حسينيه ها و نمازخانه ها برگزار مى شود، به ذکر صلوات و تکبير معطّر گردد تا انسان به ثواب آنها برسد. (استفتاءات جديد،مقام معظم رهبري مدظله العالي) البته درسپاه پاسداران بایدتدابیرنماینده محترم ولی فقیه موردتوجه قرارگیرد که«قداست و معنويت سپاه و ضرورت حفظ و تداوم آن اقتضاء دارد به جاي كف زدن از تكبير و صلوات استفاده گردد. فرزندان انقلاب امام (ره) بايد تلاش كنند كه اين ارزشها را احياء نمايند.»
س13) نحوة حضور بازيگران زن و مرد بر روي صحنه نمايش به لحاظ شرعي چه حكمي دارد؟ چنانچه حدود و ضوابط شرعي در آن لحاظ شده باشد از جمله پوشش مناسب و شرعي، گريم بازيگر زن توسط زن، عدم برخورد و تماس فيزيكي زن با مرد و ديگر موارد انجام يك نمايش.
ج ) بازي كردن زن و مرد نامحرم به دليل اختلاط جايز نيست و اگر نحوه ارتباط و بازيگري بهگونهاي باشد كه براي بينندگان مهيج باشد خود آن نوع بازي كردن جايز نيست، حتي اگر با هم محرم باشند. البته در مواردي كه براي ترسيم كردن ارزشها و مسائل اخلاقي باشد با رعايت كامل موازين شرعي (حجاب و محرم بودن طرفين) بلامانع است.(استفتاءات جدید)
س 14) حکم بازی با شطرنج درمراکز سپاه چیست؟
ج)با توجه به شبههاي كه نسبت به شطرنج وجود دارد[تاجایی که برخی مراجع بازی باآن راحرام موکدمی دانند] تدبير نماينده محترم وليفقيه در سپاه اين است كه ورود و بازي شطرنج در سپاه و مراكز مربوط به سپاه ممنوع ميباشدونباید درمراکزسپاه واردشود.
س15)برگزاري مراسم زيارت عاشورادرساعات اداری وصرف هزينه سپاه جهت صبحانه چه حکمی دارد؟
ج)برگزاري عزاداري و زيارت عاشورا در ساعت اداري و پذيرائي با هزينه بيت المال اگر در قالب برنامه هاي مصوب و طبق ضوابط و مقررات ابلاغي انجام گيرد، اشكالي ندارد، در غير اينصورت لازم است از مقامات ذي صلاح و صاحب اختيار كسب مجوز شود.
س16)نظر به اينكه در اعياد و ولادت ائمه معصومين صلوات الله اجمعين، توسط گروههاي همخواني و نوازنده (دف) زده ميشود و معمولاً اين گروهها جهت اجراء برنامه در سپاه و يا ردههاي بسيج دعوت ميشوند. لطفاً بفرماييددعوت از اين گروهها ونیززدن دف دراین برنامه ها چه حکمی دارد؟
ج)بنا بفرموده مقام معظم رهبري (حفظهالله) كه «ترويج موسيقي در شأن نظام اسلامي نيست» و طبق بند 7 اصول لازمالرعايه ابلاغي نماينده محترم وليفقيه در سپاه به شماره 1/577/ن مورخ 1381/11/7 مبني بر: «در برنامهها از موسيقي لهوي و مطرب و آهنگهاي نامناسب با شئونات سپاه استفاده نشود» با توجه به عدم تناسب اين امور با شئونات سپاه، استفاده از آنها در برنامههاي سپاه پرهيز شود.
س17)اجراي اعمال شعبده بازي در مجالس جشن هاي سپاه چه حكمي دارد؟
ج)شعبده بازي و ياد گرفتن آن حرام است، ولي بازي هايي كه همراه با سرعت حركت و تردستي است اشكال ندارد، به شرط اينكه حيثيت سپاه و بسيج را مخدوش نكند و با ديگر محرمات مانند موسيقي مطرب لهوي و امثال آن همراه نباشد.
دریافت نشریه موازین(فرهنگی هنری) شماره 211 (مخصوص چاپ)
نظرات شما عزیزان: