بسم الله الرحمن الرحیم
احکام پزشکی
موازین ویژه بیماران(5)

نمازوعبادات بیماران
1) در هیچ حالتی تکلیف نماز از شخص مکّلف ساقط نمی‏شود
مسئله: در هیچ حالتی تکلیف نماز از شخص مکّلف ساقط نمی‏شود. اگر نمی‏تواند ایستاده نماز بگزارد، باید نشسته بخواند و اگر نشسته نمی‏تواند، خوابیده و به پهلوی راست رو به قبله بخواند. وتا می تواند ایستاده نماز بخواند نباید بنشیند و باید به هر طور که می تواند ایستاده نماز بخواند .
اگر به هیچ قسم نتواند بایستد ، باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند .
و اگر به هیچ قسم نمی تواند بنشیند ، باید :
1- به پهلو و دست راست بخوابد .
2- اگر نمی تواند به پهلوی راست بخوابد ، به پهلوی چپ بخوابد .
3- و اگر آن هم ممکن نیست ، به پشت بخوابد ، به طوری که کف پای او رو به قبله باشد. حتی در اتوبوس یا هواپیما اگر وقت نماز تنگ باشد، باید در حد مقدور نسبت به قبله و رکوع و سجود اقدام کند.
ضمنادر هر سه مورد فوق ، رکوع و سجود را با اشاره سر بجا آورد .
بنابر این به طور کلی در نماز هر طور که می تواند باید به همان صورت نماز بخواند و در بین نماز نیز به هر اندازه که می تواند باید به همین صورت عمل کند . ( توضیح‏المسائل مراجع، م 971)
2)وظایف افرادناتوان درامرنماز
مسئله1: تا انسان مى‏تواند ایستاده نماز بخواند، نباید بنشیند، و فردی که در موقع ایستادن مجبور است به چیزى تکیه دهد، باید به هر طور که مى‏تواند ایستاده نماز بخواند. ولی اگر به هیچ صورت نتواند بایستد، باید بنشیند و نشسته نماز بخواند.( توضیح‏المسائل مراجع، م 970) مسئله2: اگر بیماری در بین نماز از ایستادن عاجز شود، باید بنشیند و نماز را نشسته ادامه دهد، البته هنگام نشستن تا بدنش آرام نگرفته باید ذکر نخواند )توضیح المسائل مراجع، م 969.( مسئله3: پیران و معلولان عصا به دست، باید ایستاده نماز بخوانند اگر چه بر دیوار یا عصا یا چیز دیگر تکیه نمایند.( استفتاءات امام، ج1، احکام نماز، س95) مسئله 4): کسى که نشسته نماز مى‏خواند، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد و رکوع را ایستاده به جا آورد، باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود. و اگر نتواند، لازم نیست بایستند و باید رکوع را هم نشسته به جا آورد.( توضیح المسائل مراجع، م 972.) مسئله 5) کسى که نشسته نماز مى‏خواند، اگر در بین نماز بتواند بایستد باید مقدارى را که مى‏تواند، ایستاده بخواند، ولى تا بدنش آرام نگرفته باید چیزى نخواند.( توضیح المسائل مراجع، م 974) 3)وظیفه کسی که گاهى اوقات درد کمر شدید دارد و نمى‏تواند نمازهایش را ایستاده بخواند. اگر احتمال مى‏دهد که در آخر وقت بتواند نماز خود را ایستاده بخواند، بنابر احتیاط، باید تا آن هنگام صبر کند، ولى اگر در اوّل وقت به خاطر عذرى نماز خود را نشسته خواند و سپس تا آخر وقت عذرش برطرف نشد نمازى که خوانده صحیح است و اعاده لازم نیست و اگر در اوّل وقت قادر بر نماز ایستاده نبود و یقین داشت که ناتوانى اش از نماز تا آخر وقت ادامه خواهد یافت، ولى قبل از آخر وقت عذرش بر طرف شد و توانست ایستاده نماز بخواند باید نماز را به طور ایستاده اعاده کند.( اجوبة، س 457.)
4)نماز و احتمال ضرر
س)بیماری که توانایی بر ایستادن دارد اما احتمال می دهد که برای او ضرر داشته باشد، یا شکستگی او دیر التیام پیدا می کند، چه وظیفه ای دارد؟
ج)کسى که مى‏تواند بایستد، اگر بترسد که به واسطه ایستادن مریض شود یا ضررى به او برسد، مى‏تواند نشسته نماز بخواند. و اگر از نشستن هم بترسد، مى‏تواند خوابیده نماز بخواند.( توضیح المسائل مراجع، م 975.)

5)نماز ودرد زانو
س)فردی مبتلا به زانو درد است و هنگام تشهد و سجده تشدید مى یابد، آیا می تواند براى به جا آوردن آن ها از صندلى استفاده کند؟
ج)ایستاده نماز را بخواند و هنگام سجده کردن و خواندن تشهد و سلام روى صندلى بنشیند. ( همان، م 972)

6)نماز و شکستگى زانو
س)کسى که در اثر شکستگى زانو نمى تواند به سجده برود، نماز را چگونه انجام دهد؟
ج) اگر می تواند خم شود و مهر را بر میز یا متکائی و... بگذارد و سجده نماید.( سایت رسمی مقام معظم رهبری، استفتاءات جدید، س 192)

7) چهار زانونمازخواندن
س)افرادی که نماز را نشسته می خوانند، اگر به علت درد و بیماری نتوانند دو زانو بنشینند، آیا می توانند چهار زانو بنشینند؟
ج) اگر نمی توانند دو زانو بنشینند، یا دو زانو نشستن ضرر دارد، می توانند چهار زانو بنشینند.( استفتاءات امام ، ج1، احکام نماز، س 130)

8)معیارجواز در نشسته خواندن نماز
عسر و حرج که موجب نشسته خواندن نماز مى شود، چه مقدار است؟
ج) در حدّ عرفیّت آن میزان است یعنی از نظر عرف این شخص نتواند ایستاده نماز بخواند.

9)معیارجواز خمیدگی درنماز نشسته انسانی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند و نماز را نشسته می خواند، هنگام قرائت حمد و سوره اگر خمیده باشد، نمازش چه حکمی دارد؟
ج) باید راست بنشیند و خمیده نباشدمگر اینکه نتواند و عذری داشته باشد.(توضیح المسائل مراجع،م970 )

10)حکم نماز نشسته خواندن روی جهل
س)بیمارى که از پاى مصنوعى استفاده می کند و ایستادن برایش سختی ندارد، تکلیف نمازهایى که در حالت نشسته خوانده چیست؟
ج) چنانچه جاهل قاصر بوده نمازهاى او صحیح است.(دفتراستفتاءات مقام معظم رهبری)

11)نماز ایستاده خواندن با کمک دیگران
س)شخصى با کمک دیگران می تواند بایستد، آیا باید او را بلند کنند و نگهدارند تا نماز را ایستاده بخواند و یا مى تواند در حال نشسته نمازش را بخواند؟
ج) اگر عسر و حرج نیست، باید با کمک دیگران بایستد و نماز بخواند(همان)

12)نماز واحساس سرگیجه بین نماز
س)بیماری که ایستاده نماز می‏خواند به ناگاه احساس سرگیجه و عجز می‏کند آیا می‏تواند بقیه نماز را به حالت نشسته یا خوابیده بخواند؟
ج) مانعی ندارد؛ ولی اگر تا آخر وقت قدرت پیدا کند، احتیاط (مستحب) اعاده است(همان)
تبصره. ابتداء باید بنشیند و اگر نشسته هم نتوانست باید خوابیده بخواند.

13)نماز نشسته وعدم ضرورت روبقبله بودن ساق پا
س)بیماران و جانبازان و افراد ناتوانی که روی صندلی و ویلچر نشسته اند، آیا هنگام نماز خواندن باید ساق پا و نوک انگشتان پاهایشان رو به قبله باشد؟
ج) باید در موقع نماز صورت و سینه و شکم او رو به قبله باشد، و لازم نیست ‏ساق پاى او رو به قبله باشد(توضیح المسائل مراجع، م 778.)

14)نمازبیمار وناله زدن بین نماز
س)بیماری در نماز به خاطر درد گاهاً آخ و آه می گوید، آیا نماز او صحیح است؟
ج) آه کشیدن در نماز اشکال ندارد ولى گفتن آخ و آه و مانند اینها اگر عمدى باشد نماز را باطل مى‏کند. ولی سهوا آخ و آه و مانند اینها گفتن ، نماز باطل نمى کند (توضیح المسائل مراجع، م 1133.)

15)عدم ایرادسرفه در نماز
س)بیماری که در اثنای نماز جهت باز کردن یا پاک کردن سینه عمداً چند مرتبه سرفه می‏کند، نماز او چه حکمی دارد؟
ج) سرفه کردن، نماز را باطل نمی کند، هر چند عمدی باشد.( توضیح المسائل مراجع، م 1133)
همچنین آروغ زدن و عطسه کردن، نماز را باطل نمی کند.

16) رکوع بیماران ویلچری ویاروی صندلی س)بیماران و جانبازان و افراد ناتوانی که روی صندلی و ویلچر نشسته اند و نمی توانند بایستند، رکوع نماز را چگونه انجام دهند؟
ج) باید از حال نشسته به رکوع رود و به اندازه اى که مسمّاى رکوع حاصل شود، خم شوند.( استفتاءات امام ، ج1، احکام نماز، س 92)

17)رکوع نماز نشسته
س)شخصی که نماز را نشسته بر زمین می خواند، برای رکوع چه مقدار باید خم شود؟
ج) باید به قدرى خم شود که صورتش مقابل زانوها برسد، و بهتر است به قدرى خم شود که صورت نزدیک جاى سجده برسد.( توضیح المسائل مراجع، م 1027.)

18)رکوع بیماری که نتواند به اندازه رکوع خم شود
اگر کسى بر اثر بیمارى و یا در اثر کهولت سن، نتواند به اندازه ى رکوع خم شود، چه باید بکند؟
همه مراجع (به جز صافی): هرگاه نتواند به اندازه رکوع خم شود باید به چیزى تکیه دهد و رکوع کند و اگر موقعى هم که تکیه داده نتواند به طور معمول رکوع کند باید به هر اندازه مى‏تواند خم شود و رکوع را به جا آورد.( توضیح المسائل مراجع، م 1036)

19)رکوع بیمار بستری
بیماری که نماز را خوابیده مى خواند، رکوع و سجده را چگونه انجام دهد؟
همه مراجع: برای رکوع و سجده باید به مقدار ممکن خم شود و اگر نمی تواند خم شود با سر اشاره کند و اگر نمی تواند با چشم اشاره کند.( عروة الوثقی، فصل فی القیام، م 15)

20)سجده ویلچری ها وکسانی که روی صندلی نماز می خوانند
س1)بیماران و جانبازان و افراد ناتوانی که روی صندلی و ویلچر نشسته اند، آیا هنگام سجده باید نوک انگشتان پا را بر زمین بگزارند؟
ج) اگر می توانند، انگشت ها را بر زمین بگذارند و اگر نمی تواند لازم نیست این کار را انجام دهند.( استفتاءات امام ، ج1، احکام نماز، س 130)
2)بیماران و جانبازان و افراد ناتوانی که روی صندلی و ویلچر نشسته اند، سجده نماز را چگونه انجام دهند؟
ج) اگر قادر به گذاشتن مهر روی دسته صندلی چرخدار يا چيز ديگر مانند بالشت يا چهار پايه و سجده بر آن هستند، بايد سجده را بدين نحو انجام دهند و نماز شان صحيح است؛ در غير اين صورت به هر نحو که می توانند ،هرچند با ايماء و اشاره، سجده و رکوع را انجام دهند و نماز شان صحيح است. اجوبة، س 494؛)

21)سجده نماز نشسته وعدم امکان سربرزمین نهادن
س)افراد ناتوان و بیماران که نماز را نشسته بر زمین می خواند، ولی نمی توانند براى سجده مهر را روى زمین گذاشته و سجده کنند، سجده را چگونه انجام دهند؟
ج) کسى که نمی تواند پیشانى را به زمین برساند باید به قدرى که مى‏تواند خم شود و مهر را روى محل بلندى گذاشته و طورى پیشانى را بر آن بگذارد که بگویند سجده کرده است و باید کف دست ها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول به زمین بگذارد.( سایت لیدر، استفتاءات جدید، س 192.)
تبصره. اگر چیز بلندى نباشد که مهر را بر آن بگذارد، لازم است که مهر را با دست بلند کرده و بر آن سجده نماید.

22)سجده نماز نشسته واعضای سجده
س)افراد ناتوان و بیماری که نشسته بر زمین نماز می خوانند آیا باید مواضع سجده را (کف دست ها، سر زانوها و دو انگشت بزرگ پاها) را روى زمین قرار دهند؟
ج) اگر می تواند خم شود و مهر را بر میز یا متکا و... بگذارد باید کف دست ها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول به زمین بگذارد، و اگر نمی تواند آنها را بر زمین بگذارند، لازم نیست.(همان)

23)سجده بیمار تختخوابی
س)افراد ناتوان و بیماران که که هیچ نمى‏تواند خم شوند، سجده را چگونه انجام دهند؟
ج) کسى که هیچ نمى‏تواند خم شود باید براى سجده بنشیند و با سر اشاره کند، و اگر نتواند باید با چشم ها اشاره نماید و در هر دو صورت احتیاط آن است که اگر مى‏تواند به قدرى مهر را بلند کند که پیشانى را بر آن بگذارد.(همان)

24)سجده روی میز وقراردادن دست روی زمین یامیز
افراد ناتوان و بیماری که نشسته بر زمین نماز می خوانند و سجده را بر روی میز و مانند آن انجام می دهند، هنگام سجده آیا می توانند دست ها را به جای زمین بر روی میز قرار دهند؟
ج) اگر می توانند دست ها را بر زمین بگذارند و اگر نمی توانند بر روی میز قرار دهند.( ، استفتاءات امام ، ج1، احکام نماز، س 130)

25)سجده و باندپیچی انگشت شصت
شخصى که انگشت شصت پایش باندپیچى شده، آیا می تواند انگشت باندپیچى را بر زمین بگذارد یا سایر انگشتان را بر زمین بگذارد؟
همه مراجع: اگر کم است مانعى ندارد و اگر بیش از متعارف است، جمع کند بین آن و سایر انگشتان و تمام آنها را روى زمین بگذارد.( توضيح‏المسائل مراجع، 1063)

26)ناتوانی در سجده درحال نشسته
کسى که مى تواند نماز را ایستاده بخواند ولى نمى تواند بنشیند، سجده را چگونه انجام دهد؟
ج) کسى که نمى تواند بنشیند، باید ایستاده نیت سجده کند و چنانچه مى تواند، براى سجده با سر اشاره کند و اگر نمى تواند با چشم ها اشاره نماید.( توضیح المسائل مراجع، م 1070.)


قبله و بیماران:
1)قبله و بیمار بستری
س)بیماری که بر روی تخت خوابیده است و نمی تواند بلند شود، برای خواندن نماز چگونه رو به سمت قبله کند؟
ج) باید در حال نماز به پهلوى راست طورى بخوابد که جلوى بدن او رو به قبله باشد. و اگر ممکن نیست، باید به پهلوى چپ طورى بخوابد که جلوى بدن او رو به قبله باشد. و اگر این را هم نتواند، باید به پشت بخوابد، به طورى که کف پاى او رو به قبله باشد.( توضیح المسائل مراجع، م 779)

2)قبله و تخت بیمارستان
بیمارى به گونه‏ اى روى تخت بسترى شده که امکان رو کردن به سمت قبله را ندارد. آیا مى تواند نمازش را در همان حال - یعنى در خلاف جهت قبله - بخواند؟
ج) اگر با کمک دیگران هم نتواند، همان طور نماز بخواند.

3)قبله اشتباهی
فردى به علت این که تخت بیمارستان رو به قبله نبوده مدتى نمازهاى خود را به سمت غیرقبله خوانده، آیا اکنون باید آن نمازها را قضا نماید؟ و آیا فرقى بین اینکه ممکن بوده رو به قبله بخواند و یا امکان نداشته هست یا خیر؟
ج) چنانچه ممکن بوده رو به قبله بخواند و رو به قبله نخوانده باید قضاى آن را به‌جاى آورد.( استفتاءات امام، ج1، احکام نماز، س33)

4)قبله و بیماری سخت
س)معلولین و بیمارانی که نمى‌توانند در هیچ صورت رو به قبله نماز بخوانند آیا جهت‌هاى غیر قبله براى آنان یکسان است؟
ج) جهات دیگر فرقى با هم ندارد ولی سعی کنند به جهتی که به قبله نزدیک‌تر است نماز بخوانند.(دفاترمراجع)

5)قبله و بیمار خوابیده
شخصى در اثر بیمارى و عوارض جسمانى مجبور است همیشه به رو بخوابد. وظیفه او در نماز از جهت رو به قبله بودن چگونه است؟
ج) طورى بخوابد که سر او رو به قبله باشد به طورى که اگر خودش به‌طور معمول برخیزد و بنشیند، صورت او به سمت قبله قرار مى‌گیرد.(همان)





 

دریافت نشریه موازین(احکام پزشکی-ویژه بیماران(5) شماره 217 (مخصوص چاپ)

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: