آزار دادن مردم و شکستن دل دیگران ازجمله مواردی است که طبق آموزه‌های قرآن کریم و حدیث اهل بیت علیهم السلام، در گروه حق‌الناس قرار می‌گیرد و دستورهای زیادی مبنی بر رعایت حقوق مردم در این رابطه وارد شده است.

انسان، كمال جو است

هركس در انگیزه هاى درونى و تمایلات روانى خودش دقت كند خواهد دید كه ریشه بسیارى از آنها رسیدن به كمال است. اساساً هیچ فردى دوست ندارد كه نقصى در وجودش باشد و سعى مى‌كند كه هرگونه كمبود و نارسایى و عیب و نقصى را تا سر حدّ امان از خودش برطرف سازد تا به كمال مطلوبش برسد، و پیش از برطرف شدن نقصها، آنها را از دیگران پنهان مى‌دارد.

آیا قرار بود اسماعیل و سیدمحمد امام شوند وبجای ایندو،امام کاظم (ع) وامام حسن عسکری (ع) امام شدند

بداء در تفکر شیعی و خواستگاه آن

یکى از مباحث مهمى که جناب آقاى سید حسن مدرسى طباطبائى در کتاب «مکتب در فرایند تکامل» مطرح کرده‌اند‌، مسأله «بداء» و خواستگاه این عقیده است. ایشان در این بحث مدعى هستند که عقیده «بداء» از ابداعات و دستاورد‌هاى فرقه منقرض شده کیسانیه (کسانى که به امامت محمد حنفیه معتقد بودند و از طرفداران مختار ثقفى به شمار مى‌آمدند) است.

قرآن کریم علاوه بر تصریح به قضایای قطعی و شک ناپذیری که با عباراتی نظیر «لاریب فیه» بیان می نماید، انسان ها را دعوت به ایمان تحقیقی نسبت به قضایای یقینی نموده و ایمان تقلیدی نسبت به آن ها را آن گاه که مبتنی بر ظن و گمان باشد، کافی نمی داند. این همه دلیل بر آن است که شناخت یقینی از دیدگاه قرآن امکان داشته و راه آن بر روی همگان باز است، گرچه راهیان این راه اندک اند.

آیا صحابه معصوم هستند؟

چرا شیعیان احترام یاران پیامبر اکرم(ص) را بجاى نمی‏آورند؟ و چه دلیلى در نقد نظریه عدالت صحابه که مورد قبول اهل سنت است، می‏آورند؟

توصیف آخرت و ویژگی های آخرت از دیدگاه قرآن

در قرآن بر اهمیت آخرت تأکید شده و ایمان به آن از اصول دعوت همه پیامبران بوده است. تقریبا در بیش از یک سوم آیات قرآن در مورد آخرت یا همان معاد صحبت شده است. به اعتقاد برخی از عالمان آخرت پس از پایان زندگی دنیوی آغاز می شود، اما به نظر گروهی دیگر، آخرت در این دنیا نیز هست و بر دنیا احاطه دارد.

آیا «مهدی» عنوان جعل شده توسط شیعیان است؟ و یا در دیگر فرق از این پدیده اثرى دیده می‏شود؟ نظر اهل سنت در این‏باره چیست؟

  پاسخ

تأملی زودگذر در احادیث مربوط به امام مهدی(ع) در کتب مسلمانان کافى است تا به متواتر بودن آن‏ها از پیامبر اسلام(ص) یقین حاصل شود، به شکلى که کوچک‏ترین تردیدى باقی نماند؛ امّا از آنجا که گردآورى همه احادیث پُرشمارى که درباره امام مهدی(ع) وارد شده، در حوصله این بحث نمی‏گنجد، به ذکر پاره‏اى از مطالب که بر قطعیّت صدور این احادیث از پیامبر اسلام(ص) دلالت دارند، بسنده می‏کنیم:

چرا دیه زن و مرد برابر نیست؟

دیه، نمایان‏گر بها و ارزش انسان نیست، چون ارزش انسان بسیار بالا است و قابل مبادله مالى نبوده و با معیار هاى مالى نمى توان سنجید.

دیه مربوط به جبران خسارت جانى با توجه به بُعد اقتصادى آن است. توضیح این که: انسان‏ها ابعادى دارند، از جمله:

تقوا و خشیت عوامل بهره‌مندی از هدایت الهی
قرآن در معرض استفاده‌ی ما است، امّا اینکه آیا ما استفاده میکنیم یا نه، آیا ما میتوانیم استفاده کنیم یا نه، خودش مسئله‌ی مهمّی است. بله، قرآن درس را در اختیار ما گذاشته، هدایت را به ما عرضه کرده، امّا ما کِی میتوانیم از این هدایت قرآنی استفاده کنیم؟ هُدًی لِلمُتَّقین؛(۱) وقتی تقوا وجود داشته باشد. وقتی تقوا وجود داشت، این هدایت به معنای واقعی کلمه و به تمام معنی‌الکلمه در اختیار ما خواهد بود. البتّه تعبیرات در قرآن مختلف است لکن مرجع همه‌ی آنها یکی است؛ اینجا در اوّل قرآن «هُدًی لِلمُتَّقین» است، در یک جا «هُدًی وَ بُشریٰ لِلمُؤمِنینَ»(۲) است، در یک جا «هُدًی وَ رَحمَةً لِقَومٍ یُؤمِنون»(۳) است، در یک جا «هُدًی وَ بُشریٰ لِلمُسلِمین»(۴) است، در یک جا «هُدًی لِلنّاس» است؛ این مراتبِ مختلفِ هدایت است: «هُدًی لِلنّاس» یعنی در اختیار آنها است، میتوانند استفاده کنند، «هُدًی لِلمُتَّقین» یا «هُدًی وَ بُشریٰ لِلمُؤمِنین» [هم] مراتب‌بهره‌مندی از این هدایت را برای انسانها مشخّص میکند. خب این در مورد تقوا که مراتب هدایت نشان داده میشود.
در آیات دیگری، «خشیت» ملاک قرار گرفته است که حالا عرض میکنم مرجع آن هم باز به تقوا است: «اِنَّما تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّکرَ وَ خَشِیَ الرَّحمٰنَ بِالغَیبِ فَبَشِّرهُ بِمَغفِرَةٍ وَ اَجرٍ کَریم»(۵) -در سوره‌ی مبارکه‌ی یاسین- آن کسی میتواند از اِنذار قرآنی استفاده بکند و در جان او اثر بگذارد و دست او را بگیرد و پیش ببرد که دارای خشیت باشد. یا در سوره‌ی مبارکه طٰه: طٰه، ماٰ اَنزَلنا عَلَیکَ القُرءانَ لِتَشقیٰ، اِلّا تَذکِرَةً لِمَن یَخشیٰ.(۶) در قرآن چندین آیه‌ی دیگر هم هست که مربوط به همین خشیت است. خشیت هم صفت اهل تقوا است؛ یعنی وقتی ما تقوا داشته باشیم، خشیت هم به سراغ ما می‌آید که حالا اینجا این آیه‌ی شریفه را من بخوانم: وَ لَقَد ءاتَینا موسیٰ وَ هٰرونَ الفُرقانَ وَ ضِیاٰءً وَ ذِکرًا لِلمُتَّقین؛(۷) آنچه به هارون و موسیٰ (علیهما السّلام) داده شد، هدایت و ذکر بود برای متّقین؛ متّقین چه کسانی هستند؟ متّقین را قرآن معنا میکند: الَّذینَ یَخشَونَ رَبَّهُم بِالغَیب.(۸) پس بنابر‌این، تقوا و خشیت هم یا همراهند یا اساساً جدا از هم نیستند و تحت یک مفهوم قرار میگیرند.
البتّه خشیت با خوف فرق دارد. خشیت عبارت است از آن حالتی که ناشی از فهم عظمت طرف مقابل است که به انسان دست میدهد؛ به این حالت میگویند خشیت. خشیت در مقابل پروردگار عالم ناشی از درک عظمت حضرت حق (جلّ و علا) است که «اِنَّما یَخشَی اللهَ مِن عِبادِهِ العُلَمَاءُ»؛(۹) آن کسانی که معرفتشان بیشتر است، دانایی‌شان بیشتر است، خشیت از پروردگار مال آنها است. البتّه خطا نشود در فهم معانیِ خوف و خشیت و این چیزها که به معنای ترساننده بودن ذات مقدّس پروردگار فهمیده بشود؛ نه، اِنَّما تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّکرَ وَ خَشِیَ الرَّحمٰنَ بِالغَیب؛ خشیت هست، امّا رحمانیّت محفوظ است؛ همان رحمان، آن که مظهر لطف و عنایت به بشر است، خشیت در مقابل او است به خاطر عظمت او.۱۴۰۰/۰۱/۲۵
بیانات در محفل انس با قرآن کریم
تقوا, خشیت الهی, قرآن, هدایت الهی

مراتب یقین در قرآن

همان گونه که گفته شد، در قرآن کریم در مسایل مربوط به شناخت و معرفت بر روی واژه یقین تأکید فراوانی شده است. یقین خود دارای مراتبی است.

در اینجا به مراتب یقین در قرآن اشاره می شود:

تفاوت یقین و ایمان در قرآن

«وَالَّذینَ یُؤمِنونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیکَ وَ مَا أُنزِلَ مِنْ قَبلِکَ وَ بِالأَخِرَةِ هُمْ یُوقِنُون.» (بقره: 4)؛ و آنان که به آنچه بر تو نازل شده، و آنچه پیش از تو بر پیامبران پیشین نازل گردیده ایمان می آورند و به رستاخیز یقین دارند.

امکان شناخت یقینی از دیدگاه قرآن

قرآن کریم علاوه بر تصریح به قضایای قطعی و شک ناپذیری که با عباراتی نظیر «لاریب فیه» بیان می نماید، انسان ها را دعوت به ایمان تحقیقی نسبت به قضایای یقینی نموده و ایمان تقلیدی نسبت به آن ها را آن گاه که مبتنی بر ظن و گمان باشد، کافی نمی داند. این همه دلیل بر آن است که شناخت یقینی از دیدگاه قرآن امکان داشته و راه آن بر روی همگان باز است، گرچه راهیان این راه اندک اند.

آیا صحابه معصوم هستند؟

چرا شیعیان احترام یاران پیامبر اکرم(ص) را بجاى نمی‏آورند؟ و چه دلیلى در نقد نظریه عدالت صحابه که مورد قبول اهل سنت است، می‏آورند؟

  پاسخ

 تعریف صحابى از دیدگاه مذهب خلفا

ابن حجر در مقدّمه فصل اول کتاب اصابة در تعریف صحابى می‏نویسد:

آیا «مهدی» عنوان جعل شده توسط شیعیان است؟ و یا در دیگر فرق از این پدیده اثرى دیده می‏شود؟ نظر اهل سنت در این‏باره چیست؟

  پاسخ

تأملی زودگذر در احادیث مربوط به امام مهدی(ع) در کتب مسلمانان کافى است تا به متواتر بودن آن‏ها از پیامبر اسلام(ص) یقین حاصل شود، به شکلى که کوچک‏ترین تردیدى باقی نماند؛ امّا از آنجا که گردآورى همه احادیث پُرشمارى که درباره امام مهدی(ع) وارد شده، در حوصله این بحث نمی‏گنجد، به ذکر پاره‏اى از مطالب که بر قطعیّت صدور این احادیث از پیامبر اسلام(ص) دلالت دارند، بسنده می‏کنیم:

چرا دیه زن و مرد برابر نیست؟

دیه، نمایان‏گر بها و ارزش انسان نیست، چون ارزش انسان بسیار بالا است و قابل مبادله مالى نبوده و با معیار هاى مالى نمى توان سنجید.

دیه مربوط به جبران خسارت جانى با توجه به بُعد اقتصادى آن است. توضیح این که: انسان‏ها ابعادى دارند، از جمله:

حصرت مهدی در منابع اهل سنت

از نظر منابع معتبر اهل سنت «مهدی» وعده داده شده از طرف پیامبر اکرم(ص) که از اولاد و نوادگان وى است، شخصیتى است که هنوز زاده نشده و در آخرالزمان که دنیا آماده ظهور وى می‏شود به اذن خداوند خلق و براى احقاق دین حق قیام می‏کند!، براى رد به این شبهه چه پاسخى دارید؟

ختم نبوت

چه شرایطى اقتضا مى کرد که بعد از حضرت محمد(ص) پیامبر دیگرى با این نام و نشان نیاید و نبوت ختم شود.

پاسخ:

در رابطه با تجدید نبوّت‏ها در دوران قبل از خاتمیت، علل متفاوتى ذکر گردیده است؛ از جمله این که:

چرا پیامبر اسلام (ص) با عایشه و حفصه ازدواج کردند ؟

پاسخ :

در مورد این ازدواج پاسخ هاى فراوان داده شده است :