تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
کافی نبودن کنار گذاشتن خمس
تسریع در پرداخت سهمین
س۴. آیا بعد از رسیدن سال خمسی می‌توان خمس را از منفعت استثنا نمود و تا مدّت کوتاهی (مثلاً دو هفته) که نماینده را ببیند، نزد خود نگه دارد؟
جواب: باید سر سال بپردازید مگر دسترسی نداشته باشید و جدا ساختن، مجوّزی برای تأخیر در پرداخت خمس نمی‌شود.
استفاده از مبلغ خمس کنار گذاشته‌شده
س۵. اینجانب در ابتدای سال خمسی، خمس خود را کنار گذاشته ولی مقداری از آن را استفاده کردم به این شرط که بعداً سر جایش بگذارم. آیا این حبس حساب می‌شود اگر حبس حساب می‌شود وظیفه‌ی من چیست؟
جواب: به‌طور کلّی تکلیف به ادای خمس با کنار گذاشتن ساقط نمی‌شود، بنابراین تصرّف در آن مال کنار گذاشته‌شده حکم تصرّف در بقیه‌ی درآمد را دارد و باید، در سر سال خمسی مقدار خمس را به ولی امر خمس و یا نماینده‌ی او در امر وجوهات، پرداخت نموده و یا کسب مهلت نماید.
س۶. سال گذشته مقداری پول جهت خمس جدا کرده بودم تا در قم به دفتر مقام معظّم رهبری بدهم ولی در شهرستان بابت معامله‌ی خانه به‌عنوان بیعانه به بنگاهی پرداختم؛ حال آیا این پول عین پول غیرمخمّس بوده و این معامله با این وصف به اجازه‌ی معظّم‌له نیازمند است.
جواب: معامله یاد شده اشکال ندارد ولی تأخیر در پرداخت خمس بدون اجازه گرفتن از ولیّ امر خمس، جایز نیست.
***************************
نحوه‌ی محاسبه و پرداخت خمس
به دست آوردن پول هنگفت قبل از سال خمسی
س۷. کسی که سال خمسیاش نزدیک است و یکباره پول هنگفتی که مورد نیاز است به دست می‌آورد (از محل کسب و رهن منزل) آیا برای این پول می‌تواند یک سال خمسی جدا در نظر بگیرد یا باید در پایان همان سال خمسش را بدهد؟
جواب: با مجموع درآمد همان سال روی هم حساب می‌شود و در زائد بر مؤونه(۱) خمس دارد، ولی پولی که به اسم رهن منزل از مستأجر گرفته، در واقع قرض است و خمس ندارد.
خمس جداگانه برای هر درآمدی
س۸. آیا کسی که برای هر یک از درآمدهای خود سال خمسی جداگانه ای قرار داده، الف- جایز است خمس سودی را که سر سال خمسی آن رسیده، از سودهای دیگری که سال بر آنها نگذشته است، بپردازد؟ ب- در صورتی که بداند این درآمدها به‌طور کامل تا پایان سال باقی می‌مانند و چیزی از آنها صرف مؤونه نمی‌شود، چه حکمی دارد؟
ج)
الف. هرگاه بخواهد خمس منفعت یک کسب را از درآمد کسب دیگر بپردازد، باید خمس مبلغ پرداختی را نیز بپردازد.
ب. درآمدهایی که چیزی از آن به مصرف هزینه‌های زندگی نمی‌رسد، مخیر است بین اینکه خمس آن را هنگام حصول آن بپردازد یا تا رسیدن سال خمسی، صبر کند.
محاسبه‌ی خمس توسّط خود مکلّف
س۹. آیا انسان می‌تواند خودش خمس مالش را حساب نموده و سپس آنچه را بر او واجب است به وکلای جنابعالی بپردازد؟
جواب: اشکال ندارد.
پرداخت خمس زمین از درآمد غیرمخمّس
س۱۰. فردی ملکی (خانه یا زمین) دارد که خمس به آن تعلّق گرفته است، آیا می‌تواند خمس آن را از درآمد سال بپردازد؟ یا اینکه واجب است اوّل خمس سود را بدهد و سپس خمس ملک را از سود مخمّس پرداخت کند؟
جواب: اگر بخواهد خمس آن را از درآمد سال بپردازد، واجب است که خمس مبلغ پرداختی بابت خمس را نیز بپردازد.
جبران کمبود بعضی از اموال با زیادی اموال دیگر
س۱۱. سال قبل اقدام به محاسبه‌ی اموالم و تعیین سال خمسی برای خودم نمودم، در آن زمان نود و هشت رأس گوسفند که خمس آنها داده شده بود و همچنین مقداری پول نقد و یک موتورسیکلت داشتم. گوسفندان من بر اثر فروش تدریجی آنها کم شده، ولی پول نقدم زیاد شده است. در حال حاضر شصت رأس گوسفند و مقداری پول نقد دارم، آیا پرداخت خمس این پول بر من واجب است یا اینکه فقط باید خمس مقدار زیادی آن را بدهم؟
جواب: اگر مجموع قیمت گوسفندهای موجود با اموال نقدی که دارید، بیشتر از مجموع قیمت نود و هشت رأس گوسفند با پول نقدی باشد که قبلاً خمس آن را پرداخت کرده‌اید، مقدار زائد خمس دارد.
خرید مایحتاج خانه با پول مخمّس
س۱۲. اگر فردی با دریافت هر درآمدی، خمس آن را بپردازد آیا اگر با آن پول وسایل زندگی مانند خوراک و پوشاک و کتاب و... تهیه کند، در صورتی که از سال بگذرد به آنها خمس تعلّق میگیرد یا خیر؟
جواب: خمس تعلّق نمی‌گیرد.
سهام سقوط‌کرده در بورس
س۱۳. من دو سال پیش وامی به مبلغ پنج میلیون تومان گرفتم و با آن سهام خریدم ولی پس از خرید، ارزش سهام کاهش یافت و حدود سه میلیون تومان گشت و اقساط وام هم تمام شد، حالا سؤال این است که من باید خمس پنج میلیون را بدهم یا سه میلیون؟
جواب: اگر قبل از رسیدن سر سال خمسی اول سهام ۳ میلیون شده است طا تا سر سال خمس اول اقساط پرداخت شده بیشتر از ۳ میلیون نبوده است، خمس سه میلیون کفایت می‌کند.
مقایسه‌ی موجودی‌های هر سال با سال بعد برای پرداخت خمس
س۱۴. روش محاسبه‌ی خمس اینجانب تاکنون به صورت زیر بوده است: ابتدای سال خمسی را اوّلین درآمد مشخّص نمودم، سپس هر سال آنچه موجودی ریالی و خوراکی و... مصرف نشده بود محاسبه و با موجودی سال گذشته مقایسه می‌نمودم و آنچه اضافه شده بود خمس آن را پرداخت می‌نموده‌ام، آیا این روش صحیح بوده است یا نه؟
جواب: روش مذکور در صورتی که موجودی‌های گذشته نمانده و مصرف شده باشد، صحیح نیست و باید تمام موجودی بدون کسر چیزی محاسبه شود.
پرداخت خمس زمین از خود زمین
س۱۵. برای پرداخت خمس نمی‌خواهم منتظر بمانم که ملک به فروش برود الآن یک قسمت از ملک را می‌خواهم خمس بدهم در زمان فروش ملک، قیمت افزایش یافته، ملک واگذارشده بابت خمس را به چه نرخی حساب کنم؟
جواب: می‌توانید خود زمین را با اجازه‌ی نماینده‌ی مرجع به قیمتی که فعلاً می‌خرند بابت خمس حساب کنید.
چک صادرشده در روز سال خمسی
س۱۶. اگر شخص چکی صادر کند که موعد آن همان روز سال خمسی است، باید مبلغ چک را در محاسبه‌ی میزان خمس کدام سال وارد نماید؟
جواب: اگر بابت بدهی مؤونه‌ی همان سالِ درآمد باشد، می‌تواند استثنا کند.
محاسبه‌ی خمس میت
س۱۷. اگر شخصی در اثناء سال خمسی از دنیا برود تخمیس ربح بین سال با وجود داشتن صغار واجب است یا نه؟
جواب: همان موقع مرگ، آخر سال او محسوب می‌شود و باید خمس درآمد آن سال پرداخت شود.
طریقه‌ی محاسبه‌ی خمس کالاهای مغازه
س۱۸. خواهشمندیم آسان‌ترین راه ممکن برای پرداخت خمس توسّط صاحب مغازه را بیان فرمایید.
جواب: هر چه کالا و پول نقد دارد، در سر سال خمسی حساب کرده و قیمت‌گذاری می‌کند و سپس مجموعه‌ی آن را با سرمایه‌ی اصلی می‌سنجد، اگر چیزی اضافه بر سرمایه موجود باشد، سود محسوب می‌شود و به آن خمس تعلّق میگیرد.
س۱۹. تعیین قیمت کالاهای موجود در مغازه، هنگام حساب سال خمسی، مشکل است، چگونه باید آن را حساب کرد؟
جواب: تعیین قیمت اجناس موجود در مغازه به هر صورت ممکن هرچند با تخمین، برای محاسبه‌ی درآمد سال که باید خمس آن پرداخت شود، واجب است.
س۲۰. من صاحب مغازه ای هستم که هر سال پول نقد و جنس‌های خود را محاسبه می‌کنم و چون بعضی از کالاها تا آخر سال خمسی فروخته نمی‌شود، آیا پرداخت خمس آن در آخر سال و قبل از فروش واجب است یا اینکه باید بعد از فروش، خمس آنها پرداخت شود؟ اگر خمس کالا را بدهم و سپس آن را بفروشم، چگونه باید در سال آینده محاسبه کنم؟ و اگر آن را به فروش نرسانم و قیمت آن تغییر کند، چه حکمی دارد؟
جواب: کالایی که تا سر سال فروخته نشده و مشتری برای خرید آن پیدا نشده است، در حال حاضر پرداخت خمس افزایش قیمت آن واجب نیست بلکه سود حاصل از فروش آن در آینده از سود سال فروش محسوب می‌شود، ولی کالایی که افزایش قیمت پیدا کرده و کسی هست که در طول سال آن را بخرد، ولی شما برای اینکه سود بیشتری ببرید، آن را تا پایان سال نفروخته اید، باید با رسیدن سال خمسی، خمس افزایش قیمت آن را بپردازید و در این صورت آن کالا به قیمتی که در سر سال خمسی ارزیابی شده و خمس افزایش قیمت آن پرداخت شده، در سال آینده استثنا می‌شود.
س۲۱. کاسبی هستم که نزدیک یک سال و سه ماه هست که کسبم را شروع کرده‌ام. چندین سؤال پیرامون مسأله‌ی خمس داشتم:
۱. آیا به جنسی که یک سال است خریداری نموده و در انبار مانده و فروش نرفته است و به قولی بنجل شده و باید حتّی زیر قیمت خرید رد شود و در واقع ضرر کاسب محسوب می‌شود هم خمس تعلّق میگیرد؟
۲. آیا اگر امروز جنسی را خریداری نموده و فردا سال خمسی من باشد به این جنس خمس تعلّق میگیرد یا باید یک سال بگذرد؟
۳. اگر جنس به‌صورت چکی مثلاً پول آن برای شش ماه دیگر باشد چطور؟ در واقع سرمایه از آن کس دیگری باشد؟
۴. اگر خمس اصل سرمایه را داده باشم مثلاً اصل سرمایه ۱۰ میلیون باشد و پول آن یا هدیه باشد یا خمس آن را پرداخت کرده باشم و در گردش باشد باز هم به اجناسی که سر سال خمسی باقی می‌ماند، خمس تعلّق میگیرد؟
جواب:
۱) اگر از درآمد کسب خریداری شده باشد، سر سال خمسی به قیمتی که امکان فروش دارد، خمس دارد.
۲) اگر از درآمد کسب خریداری شده، سر سال خمسی باید خمس آن را بپردازید.
۳) اگر هیچ مقدار آن تا سر سال خمسی پرداخت نشده باشد، خمس ندارد وگرنه به مقداری که پرداخت شده است، خمس دارد.
۴) در فرض سؤال تا حد ۱۰ میلیون خمس به آن تعلّق نمی‌گیرد.
استثنای مالی که متعلّق خمس نیست از سرمایه‌ی مخلوط با آن
س۲۲. اگر مالی که خمس ندارد مانند جایزه و مانند آن، با سرمایه مخلوط شود، آیا در پایان سال خمسی، جایز است که آن را از سرمایه استثنا کرد و سپس خمس بقیه اموال را پرداخت؟
جواب: استثنای آن اشکال ندارد.
کالاهای نسیه داده شده
س۲۳. سه سال پیش مغازه ای را با مالی که خمس آن پرداخت شده، افتتاح کردم و سر سال خمسی‌ام هم پایان سال شمسی یعنی شب عید نوروز است و تاکنون هرگاه سر سال خمسی‌ام رسیده، مشاهده کرده‌ام که همه‌ی سرمایه ام به صورت قرض بر عهده‌ی مردم است و در عین حال خودم هم مبلغ زیادی بدهکارم. امیدواریم ما را نسبت به تکلیفمان راهنمایی فرمایید.
جواب: اگر سر سال خمسی چیزی از سرمایه و سود نزد شما نباشد و یا چیزی بر سرمایه‌ی شما افزوده نشده باشد، پرداخت خمس بر شما واجب نیست و طلبهای شما که ناشی از فروش نسیه‌ی کالا به مردم است، جزء درآمد سالی محسوب می‌شود که آنها را دریافت می‌کنید.
کسر کردن بدهیها از سرمایه
س۲۴. من مالک مالی هستم که مقداری از آن نقد و مقدار دیگر به‌صورت قرض‌الحسنه نزد بعضی از افراد است و از طرفی به علّت خرید زمین مسکونی در سال قبل مقروض هستم و باید یکی از چک های آن را چند ماه دیگر بپردازم، آیا جایز است بدهی زمین را از مبلغ مذکور (نقد و قرض‌الحسنه) کم کنم و خمس باقی‌مانده را بپردازم؟ همچنین آیا زمینی که برای سکونت خریداری شده، خمس دارد؟
جواب: مالی که از درآمد سال به بعضی افراد قرض داده اید، اگر تا سر سال خمسی قابل وصول نباشد، پرداخت خمس آن تا وصول نشده است، واجب نیست و اموالی که از درآمد سال در دست شماست جایز است که از آن، قبل از رسیدن سر سال خمسی، بدهی خود را که مهلت آن چند ماه دیگر می‌رسد، بپردازید، ولی اگر در بین سال آن را در ادای قرض مصرف نکنید و سر سال خمسی شما برسد، نمی‌توانید قرض خود را از آن مبلغ استثنا کنید، بلکه واجب است خمس همه‌ی آن را بپردازید. ولی اگر بنا دارید تمام یا قسمتی از آن را در آینده‌ی نزدیک صرف ادای بدهی خود نمایید و چنانچه بخواهید خمس آن را بپردازید، باقی‌مانده برای ادای بدهی کافی نیست و از این بابت در زحمت و مشقّت قرار می‌گیرید، در این صورت پرداخت خمس آنچه را که می‌خواهید صرف ادای بدهی نمایید، واجب نیست. امّا زمینی که برای سکونت مورد نیاز از درآمد بین سال تهیه می‌شود، خمس ندارد.
خمس شخص همیشه بدهکار
س۲۵. شخصی حساب سال برای خمس نداشته و اکنون تصمیم گرفته است که حساب سال داشته باشد، وی که از ابتدای ازدواج تا به حال بدهکار بوده است، خمس خود را چگونه محاسبه کند؟
جواب: اگر از گذشته تا به حال درآمدی بیشتر از مخارج زندگی نداشته، نسبت به گذشته چیزی بر عهده‌ی او نیست.
اجتماع چند عنوان از عناوین وجوب خمس
س۲۶. اگر کسی سر سال خمسیاش رسید و مالش مخلوط به حرام بود و از طرفی منفعت کسب هم داشت و نیز می‌خواهد که مقداری از اموالش را سرمایه‌ی تجارت برای کارهای دیگر قرار دهد آیا این فرد باید این اموال را ۳ بار تخمیس کند؟
جواب: یک خمس برای مخلوط به حرام بودن بدهد و یک خمس هم برای درآمد سال که از مخارج اضافه آمده است و اگر پس از تخمیس همین مال مخمّس را سرمایه قرار دهد، خمس ندارد.
پرداخت خمس از غیرمال متعلّق خمس
س۲۷. آیا اگر کسی مقداری پول در حساب قرض‌الحسنه داشته باشد و خمس به او تعلّق بگیرد ولی به آن پول دست نزند و از پولی که نزد خودش است بخواهد خمس آن را بدهد، وظیفه‌اش چیست؟
جواب: اگر پولی که نزد اوست متعلق خمس نباشد اشکال ندارد ولی اگر آن پول هم از درآمد و متعلق خمس است، باید خمس آن پول را نیز پرداخت کند.
پرداخت پول خمس موادّ خوراکی
س۲۸. آیا می‌شود خمس موادّ خوردنی را به صورت پول حساب کرد و داد یا باید مثلاً همان برنج را داد؟
جواب: مانع ندارد و لازم نیست که خمس از همان مال پرداخت شود.
پرداخت بدهی خمسی از درآمد سال جدید
س۲۹. اینجانب در محاسبات خمس سال گذشته، مبلغی را بدهکار شدم و در طول سال، مقداری از آن بدهی را پرداخت کرده‌ام. آیا باقی‌مانده‌ی بدهی فوق جزء مؤونه محسوب می‌شود یا خیر؟
جواب: آن بدهی جزء مؤونه‌ی سال جدید محسوب نمی‌شود و باید خمس هر مقدار از درآمد خود را که صرف ادای خمس سال قبل کرده‌اید پرداخت نمایید.
محاسبه‌ی خمس برای اوّلین بار
س۳۰. فردی برای اوّلین بار می‌خواهد خمس اموالش را حساب کند، خانه‌ی مسکونی که نمی‌داند با چه مالی آن را خریده، چه حکمی دارد؟ در صورتی که بداند آن را با مالی که چند سال پس‌انداز شده، خریده است، حکم آن چیست؟
جواب: خانه‌ی مسکونی یا سایر لوازم زندگی را اگر احتمال می‌دهد که با مالی که شرعاً متعلّق خمس نبوده (مانند ارث یا هبه) خریده باشد چیزی از بابت خمس آن بر او نیست، ولی اگر یقین دارد که آن را با درآمد کسب خود خریده است، لیکن نمی‌داند که آیا درآمد کسب را در بین سال صرف خرید آن کرده است یا پس از پایان سال و پیش از پرداخت خمس درآمد، باید با یکی از وکلای ما مصالحه نماید و اگر یقین دارد خانه را از درآمد کسبی که چند سال پس‌انداز کرده است پیش از پرداخت خمس آن خریده است، باید خمس آن درآمد پس‌اندازشده را بپردازد؛ و در مورد تنزّل ارزش پول، احوط مصالحه با وکیل و نماینده‌ی مرجع است.
احتساب خمسی که اشتباهاً پرداخت شده به‌عنوان بدهی خمس
س۳۱. در محاسبه‌ی خمس سالانه‌ی خود به نتیجه رسیده بودم که بایستی مبلغی را بابت خمس پرداخت نمایم و پرداخت نمودم و از آن بابت ۴ برابر همان مبلغ را به‌عنوان مال مخمّس جدا و در حساب قرض‌الحسنه نگه داشته‌ام. در رسیدگی و کنترل سال بعد متوجّه شدم که سال قبل واجد شرایط پرداخت خمس نبوده‌ام. با عنایت به مراتب فوق‌الذکر و خمس پرداخت‌شده آیا وجه در نظر گرفته و جدا شده به عنوان خمس محسوب می‌شود یا خیر؟
جواب: آنچه پرداخت کرده‌اید بابت خمس حساب نمی‌شود و آنچه باقی مانده تا سر سال خمسی بعد اگر مشمول خمس بوده، باید خمس آن را بپردازید و پرداخت قبلی در فرض سؤال، به جای پرداخت فعلی قرار نمی‌گیرد.
س۳۲. آیا مبلغی را که به عنوان خمس مالی که متعلّق خمس نبوده، پرداختم، می‌توانم بابت خمس مالی که فعلاً بدهکارم، حساب کنم؟
جواب: اگر در مصارف شرعی آن مصرف شده، بابت ادای بدهی کنونی شما از خمس محسوب نمی‌شود، ولی اگر خود آن موجود باشد می‌توانید آن را از نماینده‌ی مرجع پس بگیرید.
س۳۳. در صورتی که شخصی خمس اضافه در سال مالی پرداخت کرده است، آیا می‌تواند در سال‌های بعد آن مبلغ را بابت خمس حساب نماید؟
جواب: اگر پول پرداختی بابت خمس اضافی، در دست گیرنده در سال بعد موجود نباشد، نمی‌تواند آن را بابت بدهی خمس سال آینده حساب نماید.
عوض کردن پول مخمّس با غیرمخمّس
س۳۴. آیا می‌توان با نیت، پولی را که هنوز سال خمسی آن نرسیده با پولی که خمس داده شده است، عوض کرد؟
جواب: در هر صورت اگر پولی که خمس آن داده نشده تا سر سال خمسی باقی بماند، متعلّق خمس است.
شک در پرداخت خمس پول توسّط مشتری
س۳۵. اگر صاحب مغازه ای نداند که مشتری که با او معامله می‌کند، خمس مالش را پرداخته است یا خیر، آیا دادن خمس آن اموال بر او واجب است؟
جواب: چیزی بر عهده‌ی او نیست و وظیفه ندارد که در این زمینه تحقیق نماید.
شکّ در پرداخت خمس
س۳۶. اگر در چیزی شک داشته باشیم که خمس آن را داده ایم یا خیر، ولی گمان بسیار قوی به پرداخت خمس آن داشته باشیم، وظیفه‌ی ما چیست؟
جواب: اگر قبلاً به آن چیز، خمس تعلّق گرفته است و الآن شک دارید که آیا پرداخت کرده‌اید یا خیر، پرداختِ خمس آن واجب است.
س۳۷. من به توفیق خداوند هر سال خمس اموالم را می‌پردازم، ولی در طی سال‌هایی که اقدام به محاسبه‌ی خمس اموالم کرده‌ام، همیشه در حساب آنها شک داشته ام، این شک چه حکمی دارد؟ آیا واجب است امسال همه‌ی اموال نقد خود را حساب کنم یا اینکه به شک در این مسأله اعتنا نمی‌شود؟
جواب: اگر در صحّت حساب خمس منفعت کسب سال‌های گذشته، شک داشته باشید، به آن اعتنا نمی‌شود و پرداخت مجدّد خمس بر شما واجب نیست؛ ولی اگر در منفعت کسب شک داشته باشید که آیا جزء منفعت کسب سال‌های قبل است که خمس آن پرداخت شده، یا جزء منفعت کسب امسال است که خمس آن داده نشده، بر شما واجب است که احتیاطاً خمس آن را بپردازید، مگر اینکه احراز کنید که خمس آن را قبلاً پرداخته اید.
۱.مؤونه: آنچه که برای گذران زندگی خود و افراد تحت سرپرستی یک نفر مصرف می شود. مثل هزینه‌ی غذا، پوشاک، مسکن و ...
نظرات شما عزیزان:
