ترس از مرگ و مبارزه با آن

كم نبوده اند بزرگانى كه با از دست دادن عزيزان شان «پدر و مادر و فرزند» حتى براى يك روز هم روال كارى خود را تغيير نداده اند در كناره جنازه فرزند، شب تا به صبح، نشسته و با يك دنيا آرامش، به مطالعه كتب فقهى و يا تأليف و نوشتن آن پرداخته اند. [33] چنين انسان هايى موجودات خارق العاده نبوده اند بلكه مثل ساير افراد شايد هم شديدتر از ديگران، داراى مهر، محبت و عاطفه بوده اند. ولى توجه به آيات صنع الهى، آنچنان صبور و مقاوم شان نموده كه مانند كوههاى محكم و استوار در برابر سيل حوادث مقاومت كرده و خم به ابرو نمى آورند.

مسكّن دردها و مشكلات و داروى التيام بخش آلام زندگى انسان هاى مؤمن و متدين اين آيه شريفه است كه: «بگو بار الها اى مالك حكومت ها به هر كس بخواهى، حكومت مى بخشى و از هر كس بخواهى، حكومت را مى گيرى، هر كس را بخواهى عزت مى دهى و هر كه را بخواهى خوار مى كنى، تمام خوبى ها در دست توست تو بر هر چيزى قادر هستى» [34]

در طرف مقابل هم آيات فراوانى وجود دارد از جمله در سوره طه مى خوانيم: «هر كس از ياد خدا روى گردان شود، زندگى سخت و تنگى خواهد داشت و روز قيامت او را نابينا محشور مى كنيم». [35] در واقع كسى كه خدا را فراموش كند محبوب و مطلوب او امور دنيوى خواهد شد. امور دنيوى هم به گونه اى است كه هر چه بيشتر شود نه تنها عطش انسان را خاموش نخواهد كرد بلكه انسان را وادار خواهد نمود تا براى به دست آوردن پول و ثروت بيشتر، تلاش و فعاليت زيادترى نمايد. حرص و تشنگى چنين انسان هايى به جايى منتهى نخواهد شد در نتيجه از نظر روحى و روانى، مداوم در حالت فقر و تنگدستى شب و روز را سپرى خواهند كرد.

از طرف ديگر، ترس و وحشت از مرگ و نزول آفات، انسانى را كه گرفتار امور دنيوى شده است دائماً عذاب خواهد داد زيرا چنين انسان هايى هميشه در ميان آرزوهاى برآورده شده و ترس از فراق آنچه به دست آورده است به سر مى برد در حالى كه اگر انسان، ايمان به خدا، اعتقاد به معاد و حيات پس از مرگ و نعمت هاى بهشتى داشته باشد دل به امور دنيوى نمى بندد به آنچه خداوند برايش مقدور كرده است راضى و قانع مى شود.

از خدا مى خواهيم به ما توفيق انس و الفت روز افزون با قرآن و آموزه هاى آن عنايت كند، اضطراب و نگرانى را از زندگى فردى و اجتماعى ما دور ساخته آرامش روحى و روانى و امنيت اجتماعى را فراهم سازد، مهم تر از همه امنيت واقعى را كه امنيت اخروى است قسمت و روزى ما بگرداند.

انشاء الله

پى‏نوشتها:

1 . تفسير نمونه، ج 10، ص 210.
2 . نهج البلاغه، خطبه 110: «و تعلموا القرآن فانّه احسن الحديث و تفقهوا فيه فانّه ربيع القلوب و استشفوا بنوره فانّه شفاء الصدور»
3 . همان، خطبه 158: «اَلا اِنّ فيه علم ما يأتى والحديث عِن الماضى و دَواء دايكم و نظم ما بينكُم»
4 . ارشاد القلوب، ج 1، ص 8: «فى القرآن شِفاء من كُلّ داء و قال داوُوا مَرضاتكم بالصدقه و استشفوا بالقرآن»
5 . ر.ك: دايرة المعارف قرآن كريم، ذيل واژه آرامش.
6 . رعد/ 28: «اَلا بِذكر اللهِ تطمئن القلوب».
7 . سوره حجر، آيه 9: «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحَـفِظُونَ»
8 . مجمع البحرين، ذيل واژه ذكر: الذكر يشتمل الصلاة و قراءة القرآن و الحديث و تدريس الصلاة و مناظرة العلماء.
9 . آينده يك پندار، ص 179، چاپ دوم.
10 . فرد در جامعه هاى امروزى، ص 120.
11 . دين و روان، ص 178.
12 . مقدمه بر جهان بينى اسلامى، 7 ـ 1، ص 34 ـ 40.
13 . سوره ق/ 16: «وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ»
14 . بقره/ 186: «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِى عَنِّى فَإِنِّى قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ»
15 . غافر/ 60: «وَ قَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَكُمْ»
16 . مجادله/ 7: «مَا يَكُونُ مِن نَّجْوَى ثَلَـثَة إِلاَّ هُوَ رَابِعُهُمْ وَ لاَ خَمْسَة إِلاَّ هُوَ سَادِسُهُمْ»
17 . زلزله/ 7 ـ 8: «فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّة خَيْرًا يَرَهُ»
18 . توبه/ 120: «إِنَّ اللَّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ»
19 . انعام / 160: «مَن جَآءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا».
20 . توبه/ 51: «قُل لَّن يُصِيبَنَآ إِلاَّ مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلنَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ»
21 . حج/ 73: «وَ إِن يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْـًا لاَّ يَسْتَنقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْـلُوبُ»
22 . فتح/ 4: «وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّمَـوَ تِ وَ الاَْرْضِ وَ كَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا»
23 . احزاب/ 39: «وَ لاَ يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلاَّ اللَّهَ»
24 . مائده/ 54:«وَلاَ يَخَافُونَ لَوْمَةَ لاَئم».
25 . حديد/ 23:«لِّكَيْلاَ تَأْسَوْاْ عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلاَ تَفْرَحُواْ بِمَآ ءَاتَـكُمْ»
26 . چگونه تشويش و نگرانى را از خود دور سازيم، ص 30.
27 . آل عمران/ 151: «سَنُلْقِى فِى قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرُّعْبَ بِمَآ أَشْرَكُواْ»
28 . حج/ 31: «وَ مَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَآءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِى بِهِ الرِّيحُ»
29 . معانى الاخبار، ص 287: انّ الموت هو المصفاة يصفى المؤمنين من ذنوبهم فيكون اخوالم... .
30 . بحارالانوار، ج 6، ص 158: «هو للمؤمنين كاطيب ريح يَشُمُّهُ و ينقطع التَّعب و الالم كُلّه عنه... .
31 . شورى/ 25 : «وَ هُوَ الَّذِى يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَ يَعْفُواْ عَنِ السَّيِّـَاتِ وَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ»
32 . زمر/ 53: «قُلْ يَـعِبَادِىَ الَّذِينَ أَسْرَفُواْ عَلَى أَنفُسِهِمْ لاَ تَقْنَطُواْ مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ»
33 . صاحب جواهر الكلام(رحمه الله)، با آن كه فرزند جوانش را تازه از دست داده بود، شب را تا صبح در كنار جنازه اش نشست و به نوشتن كتاب ارزشمند جواهر الكلام مشغول شد و ثواب آن را به روح فرزندش هديه نمود.
34 . آل عمران/ 26:«قُلِ اللَّهُمَّ مَــلِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِى الْمُلْكَ مَن تَشَآءُ وَتَنزِعُ الْمُلْكَ مِمَّن تَشَآءُ»
35 . طه/ 124: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِى فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَـمَةِ أَعْمَى»

نویسنده : محمد عاصف عطایی