ندای وحی

نوروز فرصت خوبی برای رفتن به سمت خدا

انتخاب کردن این فصل برای عید نوروز نشانه ی هوش و ذکاوت ایرانیان است. در فصلی که سرما شکسته شده است و گرما نیامده است، زمان خوبی برای استفاده از طبیعت است. نوروز پیام های ارزشمندی دارد: بحث دید و بازدید، مسافرت، صله ی ارحام، هدیه دادن و خانه تکانی. در کتاب تهذیب شیخ طوسی داریم که زمان نوروز بود و برای پیامبر فالوده شیرینی آوردند، برای عربها این شیرینی رسم نبود. پیامبر مناسبت این شیرینی را پرسیدند و ایرانیان گفتند (به نقلی آن فرد سلمان فارسی بوده است) که این شیرینی نوروز ماست. پیامبر فرمودند: اگر می توانید هر روز ما را، نوروز قرار بدهید. نوروز جشن است و ما باید آنرا به عید تبدیل بکنیم. واژه ی عید از بازگشت است یعنی الان بازگشت طبیعت است. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم طبیعت عید گرفته است. آیا ما هم عید داریم یا فقط مراسم جشن داریم؟ طبیعت بازگشت دارد و ما هم باید این بازگشت را در زندگی مان داشته باشیم، ما در هنگام سال تحویل می خوانیم: حول حالنا الی احسن الحال. اگر این حال در ما تحویل شد، ما هم عید داریم. اگر ما اخلاق های خوب را در زندگی مان شکوفا کنیم و مثل طبیعت، اخلاق های خوب را احیا کنیم، ما هم عید داریم. پس ما جشن که همان مراسم است را داریم ولی اگر بخواهیم عید داشته باشیم باید بازگشت داشته باشیم. حتی در اعیاد مذهبی مثل عید قربان و غدیر هم باید این نگاه را داشته باشیم. عید صرفا به غذا و پوشاک نیست، اینها جشن و شادی است ولی بازگشت نیست.

عید واقعی مومنان

امیرالمومنین بعد از نماز عید فطر، مشغول خوردن غذای ساده ای بودند. فردی امام را دید، تعجب کرد و گفت: امروز هم که عید است شما این غذای ساده را می خورید؟ حضرت در نهج البلاغه حکمت 428 فرمود: اگر کسی روزه اش قبول شده باشد و تلاش او در ماه رمضان مورد قبول خدا باشد، آن فرد عید دارد. هر روزی که انسان گناه نکند آن روز عید است.

در روایت داریم: فردی نزد امیرالمومنین آمد و دید که حضرت غذایش را پنهان کرد. فرد تعجب کرد و گفت که مگر شما بخیل هستید؟ حضرت فرمود: دوست ندارم غذایی را مصرف کنم که مسیرش را نمی دانم. منظور غذای حلال است. (البته خوردن غذاهای متنوع در جشن عید خوب است) در آخر سال همه حساب و کتاب مالی دارند ما هم باید برای اعمال خودمان حساب و کتاب بکنیم و به اصل خودمان برگردیم.

دعای اول سال در محرم

در مفاتیح در اعمال اول ماه محرم یعنی اول ماه قمری که سال قمری عوض می شود از پیامبر دعایی داریم. امام رضا (ع) می فرمودند: در روز اول سال پیامبر دو رکعت نماز می خواند و این دعا را می خواندند: خدایا سال نو می شود ولی تو ابدی و ازلی هستی، من سه تا تقاضا داریم: از شر شیطان محفوظ بمانم، از شر نفس اماره محفوظ بمانم و تصمیم بگیریم مشغول چیزهایی بشوم که به تو نزدیک بشوم. خوب است که انسان هنگام تحویل سال با این نگاه شروع بکند. اگر انسان این نگاه را به زندگی داشته باشد، هر روز نوروز است و زندگی زیباتر می شود. در کتاب کافی داریم که امام صادق (ع) فرمودند: هر روزی که بر انسان می گذرد، آن روز با انسان سخن می گوید و به انسان می گوید: من نوروز( یک روز نو) هستم و من از گواهان تو هستم، بنا بگذار از این روز نو کار خوب انجام بدهی.

محاسبه یک سال

در نوروز همه ی نگاه ها این است که سال 90 تمام شد و سال 91 شروع می شود. کسی کمتر می گوید که سال 90 تمام شد و ما یک سال را از دست دادیم یا یک سال از عمر ما گذشت. همه منتظر آمدن سال هستند ولی ما باید بگوییم که یک سال قبل گذشت.

امام حسن مجتبی (ع) می فرماید: ای انسان، تو از روزی که به دنیا آمدی هر روز دارد از عمرت کم می شود. شما به از دست دادن عمر توجه بکنید و ببیند که تا به حال چه کرده اید. وقتی یک سال جدید می رسد، یکسال از عمر ما کم می شود. فردی نزد امام صادق (ع) آمد و سوال کرد که معنای آیه: ما حساب های نفس های شما را داریم چیست؟ امام فرمود: نظر شما در مورد این آیه چیست؟ او گفت: من فکر می کنم که منظور حساب سال و روز عمر ماست. حضرت فرمود: خدا حساب نفس های ما را دارد. حالا چکار کنیم که ما عید و بازگشت در زندگی داشته باشیم؟ خدای نوروز با خدای شب های قدر یکی است.

در ایام نوروز

ما نباید فکر بکنیم که چون نوروز است ما آزادی هایی داریم. خدای مکه و مدینه با خدای شهرهای دیگری یکی است. امام صادق (ع) از لقمان حکیم آداب سفر را نقل می کند، در سفر با همسفرانت خوش اخلاق باش، با هسمفرانت هماهنگ باش مگر در گناه (پس در سفر حدود را رعایت کنیم ). انسان باید مواظب گناه کردن باشد. بعضی از مراجع بزرگوار به خانمها می گفتند که چادر شما از عبای ما مقدس تر است. خانمی می گفتند که من خیلی معتقد و مومن هستم ولی با مردهای اقوام دست می دهم و هیچ قصدی ندارم. احتمالا ما در گفتن احکام کوتاهی کرده ایم.

ما روایت داریم: اگر کسی با نامحرم دست بدهد خشم الهی را برای خودش خریده است و در قیامت این دست در غل و زنجیر است. گاهی می گویند که خیلی سخت نگیرید. خوب است شما به حوادث رجوع کنید و ببیند که سرمنشا خیلی از گناهان همین کارهای کوچک است. امام می فرماید: در سه مسئله جلوتر از همسفرانت باشد، یکی در سکوت طولانی (البته مزاح خوب است ولی نباید کسی را اذیت کنیم یا کسی را مسخره کنیم یا غیبت کسی را بکنیم. غیبت یعنی اینکه شما در مورد برادر مومن خودت حرفی بزنید که او ناراحت بشود)، دیگری در نماز و دیگری بخشش. آداب بعدی سفر قرآن و ذکرخواندن است.

ما در عید نوروز سه هفته ی تعطیلی داریم و می توانیم استفاده های مفیدی از این ایام بکنیم. شما می توانید نذر بکنید که در این ایام روزی دو ساعت مطالعه بکنید. کتاب بخوانیم و تلاوت قرآن انجام بدهیم. سریال و سرگمی هم حدی دارد. ما نمی توانیم تمام وقت، خودمان را سرگرم کنیم. چقدر سرگرمی لازم است؟ کاری کنیم که خنده بر دل دیگران بیاید نه بر لب دیگران. در روایات داریم که ادخال سرور باید در قلب مومن باشد. امام صادق (ع) می فرماید: اگر کسی به بازار برود و برای خانواده اش هدیه بخرد این مثل صدقه است. امیرالمومنین فرمودند: من هدیه دادن را بیشتر از صدقه دادن دوست دارم و صدقه دادن را بیشتر از هدیه دادن دوست دارم. یک گروه که عذاب قبر از آنها برداشته می شود زنانی هستند که به تنگدستی شوهرشان صبر می کنند و آنها با فاطمه ی زهرا محشور خواهند شد. آقایان تا آنجا که در توان شان است هدیه بدهند و خانواده را به مسافرت ببرند و خانم ها هم به همسران شان فشار نیاورند اگر مرد خانه توانایی ندارد.