دوری از نافرمانی خدا
قرآن میفرماید: «الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ...» (نجم، 32) كسانى كه از گناهان بزرگ و زشتىهاى آشكار اجتناب مىكنند، جز گناهان ناخواسته، بىشك پروردگارت (نسبت به آنان) آمرزشش گسترده است.
مخالفت فرمان خدا، هر چه باشد، بزرگ است، چون ما بنده ایم و او مولی، ولى با اين حال همه گناهان در يك سطح نيستند، برخى گناهان همچون دروغ و غيبت، زشتى بيشترى دارند و از كيفر سختترى برخوردارند. علاوه بر آنكه زمان گناه، مكان گناه، قصد گناهكار، علم و جهل او نسبت به گناه، اصرار و عدم اصرار بر گناه نيز در آن اثر مىگذارد.
امام على عليه السلام فرمودند: بدترين گناه، گناهى است كه انسان آن را سبك يا كوچك بشمارد: «اشد الذنوب ما استخف به صاحبه»
بعضى عوامل و شرايط، گناهان کوچک را به كبيره تبديل مىكند، از جمله: اصرار بر انجام گناهان صغيره، سبك شمردن گناه، شادى كردن هنگام گناه، انجام دادن گناه از روى طغيان، مغرور شدن به مهلتهاى الهى، آشكارا گناه كردن، گناه بزرگان و افراد برجسته.
نافرمانی خدا، در روح و روان فرد و خانواده واجتماع و در نسل و ذریه انسان، تبعات بسیاری دارد، از جمله: عذاب وجدان، قساوت قلب، سلب نعمت، ردّ دعا، تغيير رزق، محرومیت از عباداتی نظير نماز شب، بلاى ناگهانى، قطع باران، رسوايى و خوارى، كوتاهى عمر، فقر و نادارى، اندوه و بيمارى، تسلط اشرار و...
راههاى جبران گناه
1. توبه و جبران بدىها. «إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَنات»
2. انجام كارهاى نيک. «والَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ»
3. استغفار براى خود و ديگران. «فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ»
4. اقامه نماز. «أَقِمِ الصَّلاةَ ... إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ»
5. پرهيز از گناهان كبيره. «إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ... نُكَفِّرْ عَنْكُمْ »
6. انفاق و کمک به مستمندان. «صدقة السر تكفر الخطيئة»
7. حل مشكلات مردم. «من كفارات الذنوب العظام اغاثة الملهوف»
8. ذكر صلوات بر محمد و آل محمد. «فانها تهدم الذنوب ذنباً»
استغفار
رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَان... (حشر، 10)
پروردگارا ما و برادرانمان را که در ايمان بر ما سبقت گرفتهاند بيامرز...
هم خودمان بايد استغفار کنيم و هم از اولياى خدا بخواهيم که براى ما استغفار کنند. چنانکه قرآن می فرماید:
وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحِيماً (نساء، 64)
و اگر مردم هنگامى كه به خود ستم كردند، نزد تو آمده و از خدا مغفرت مىخواستند و پيامبر هم براى آنان استغفار مىكرد، قطعاً خداوند را توبهپذير و مهربان مىيافتند.
البته پيامبر بخشندهى گناه نيست، واسطهى عفو الهى است. بنابراین خطاكار، ابتدا بايد پشيمان شود و به سوى حقّ برگردد، سپس براى استحكام رابطه با خداوند، از مقام رسالت كمك بگيرد.
مخالفت فرمان خدا، هر چه باشد، بزرگ است، چون ما بنده ایم و او مولی، ولى با اين حال همه گناهان در يك سطح نيستند، برخى گناهان همچون دروغ و غيبت، زشتى بيشترى دارند و از كيفر سختترى برخوردارند. علاوه بر آنكه زمان گناه، مكان گناه، قصد گناهكار، علم و جهل او نسبت به گناه، اصرار و عدم اصرار بر گناه نيز در آن اثر مىگذارد.
امام على عليه السلام فرمودند: بدترين گناه، گناهى است كه انسان آن را سبك يا كوچك بشمارد: «اشد الذنوب ما استخف به صاحبه»
بعضى عوامل و شرايط، گناهان کوچک را به كبيره تبديل مىكند، از جمله: اصرار بر انجام گناهان صغيره، سبك شمردن گناه، شادى كردن هنگام گناه، انجام دادن گناه از روى طغيان، مغرور شدن به مهلتهاى الهى، آشكارا گناه كردن، گناه بزرگان و افراد برجسته.
نافرمانی خدا، در روح و روان فرد و خانواده واجتماع و در نسل و ذریه انسان، تبعات بسیاری دارد، از جمله: عذاب وجدان، قساوت قلب، سلب نعمت، ردّ دعا، تغيير رزق، محرومیت از عباداتی نظير نماز شب، بلاى ناگهانى، قطع باران، رسوايى و خوارى، كوتاهى عمر، فقر و نادارى، اندوه و بيمارى، تسلط اشرار و...
راههاى جبران گناه
1. توبه و جبران بدىها. «إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَنات»
2. انجام كارهاى نيک. «والَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ»
3. استغفار براى خود و ديگران. «فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ»
4. اقامه نماز. «أَقِمِ الصَّلاةَ ... إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ»
5. پرهيز از گناهان كبيره. «إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ... نُكَفِّرْ عَنْكُمْ »
6. انفاق و کمک به مستمندان. «صدقة السر تكفر الخطيئة»
7. حل مشكلات مردم. «من كفارات الذنوب العظام اغاثة الملهوف»
8. ذكر صلوات بر محمد و آل محمد. «فانها تهدم الذنوب ذنباً»
استغفار
رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَان... (حشر، 10)
پروردگارا ما و برادرانمان را که در ايمان بر ما سبقت گرفتهاند بيامرز...
هم خودمان بايد استغفار کنيم و هم از اولياى خدا بخواهيم که براى ما استغفار کنند. چنانکه قرآن می فرماید:
وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحِيماً (نساء، 64)
و اگر مردم هنگامى كه به خود ستم كردند، نزد تو آمده و از خدا مغفرت مىخواستند و پيامبر هم براى آنان استغفار مىكرد، قطعاً خداوند را توبهپذير و مهربان مىيافتند.
البته پيامبر بخشندهى گناه نيست، واسطهى عفو الهى است. بنابراین خطاكار، ابتدا بايد پشيمان شود و به سوى حقّ برگردد، سپس براى استحكام رابطه با خداوند، از مقام رسالت كمك بگيرد.
سؤالات درس سیزدهم / دوری از نافرمانی خدا
1- آیه 32 نجم، دوری از چه گناهانی را شرط آمرزش میداند؟ گناهان
الف) کوچک ب) بزرگ ج) ناخواسته
2- کدام یک، از راههای جبران گناه نیست؟
الف) استغفار ب) انفاق ج) گریه
3- آیه 64 نساء، استغفار چه کسی را برای گنهکاران اشاره دارد؟
الف) پیامبر ب) فرشتگان ج) مؤمنان
نظرات شما عزیزان: