روزنامه جام جم: گوشت مرغ به عنوان یکی از اقلام پرمصرف سبد غذایی ایرانی‌ها به شمار می‌رود، میزان سرانه مصرف گوشت مرغ در ایران در حالی چیزی حدود 30 کیلوگرم است که میانگین سرانه مصرف این محصول در دنیا چیزی حدود 15 کیلوگرم است. همین آمار و میزان دو برابری سرانه مصرف ایرانیان در قیاس با متوسط مصرف جهانی این محصول نشان‌دهنده این موضوع است که گوشت مرغ در سبد غذایی خانوار ایرانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، جایگاهی که باعث می‌شود هرگونه نوسان در قیمت محصولاتی مانند آن که سهم قابل توجهی در سبد معیشتی خانوارهای ایرانی دارند، خیلی زود مورد توجه خانوارهای ایرانی قرار گیرد.

در ماه‌های گذشته وبا عنوان افزایش تولید گوشت مرغ، سن مرغ‌های مادر گوشتی افزایش یافته و میزان تخم‌ریزی این مرغ‌ها با افزایش قابل توجهی مواجه شد؛ موضوعی که البته به دلیل عدم برنامه‌ریزی مناسب منجر به معدوم شدن تعداد قابل توجهی از این جوجه‌های یکروزه شد. جوجه‌هایی که اگر معدوم نمی‌شدند حالا تبدیل به مرغ‌هایی شده بودند که کشتار آنها طبیعتا کشور را با افزایش عرضه مرغ مواجه می‌کرد و مانع از افزایش قیمت‌ها می شد. اما از آنجا که نقشه راه و برنامه مشخص و مدونی برای افزایش یا کاهش میزان تولیدات محصولات مختلف در اقتصاد ایران وجود ندارد گاه و بیگاه افزایش تولید یک محصول بدون وجود برنامه‌های صادراتی موجب کاهش قیمت آن محصول و ضرر و زیان تولیدکنندگان آن صنف می‌شود و در برخی مواقع با کاهش تولید یا افزایش هزینه‌های تولید قیمت این محصولات با افزایش شدیدی مواجه می‌شود.

برای مثال قیمت گوجه درمقطعی آ‌ن‌قدر روند افزایشی به خود می‌گیرد که دلیل گرانی‌اش تبدیل به یکی از سوالات نمایندگان مجلس از رئیس‌جمهور می‌شود. در مقطعی دیگر سیب‌زمینی آن‌قدر دچار وفور است که قیمت آن حتی به کمتر از هزینه‌های تولید رسیده و اخباری از معدوم سازی یا توزیع رایگان آن میان مردم شنیده می‌شود.‌

ماجرای مرغ وقیمت آن نیز از این قاعده و چارچوب کلی خارج نیست. مرغی که تا همین چند ماه پیش با قیمت کمتر از 10 هزار تومان تولید می‌شد حالا به گفته فعالان و تولید کنندگان این صنف با افزایش هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده مواجه شده است. به نظر می‌رسد ریشه ماجراهای امروز افزایش قیمت مرغ را باید در اتفاقات رخ داده در ماه‌های پایانی سال گذشته دید. در آن مقطع وزارت جهاد کشاورزی تصمیم به افزایش تولید مرغ گرفت و برای این کار به جای کشتار مرغ مادر در 70 هفته این کشتارها تا حدود 90 هفته به تاخیر افتاد. با اجرای این سیاست میزان تولید جوجه از اسفندماه رو به افزایش گذاشت. موضوعی که البته در نهایت منجر به معدوم‌سازی صدها هزار جوجه یکروزه شد.

از سوی دیگر می توان افزایش قیمت ذرت و سویا به عنوان غذای اصلی مرغ را یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت مرغ دانست. حسن دامچی، فعال صنعت طیور در این زمینه به جام‌جم گفت: این افزایش قیمت‌ها به گونه‌ای بوده که سویا
- که تا چندماه پیش با قیمت 2700 تومان به دست تولید کننده می‌رسید- حالا در بازار آزاد بیش از 8000تومان قیمت دارد. ذرت هم که قیمتی کمتر از 2000 تومان داشت حالا به بیش از 2600 تومان رسیده است. این در حالی است که تمام ذرت و سویا مورد استفاده برای طیور وارداتی است و این موضوع می تواند با تغییرات نرخ ارز بر قیمت تمام‌شده مرغ تاثیرگذار باشد. ضمن این‌که هنوز هیچ‌کدام از تغییرات نرخ ارز به صورت رسمی بر واردات غذای طیور تاثیری نداشته است.

ردپای جوجه‌های یکروزه در گرانی

مرغ طی روزهای گذشته در حالی در حال رکوردزدن قیمتی است و قیمت هرکیلو از آن در حالی به بیش از 20هزار تومان رسیده که اواخر فروردین سال‌جاری حدود یک‌میلیون قطعه جوجه یکروزه معدوم‌ شد؛ موضوعی پرحاشیه که اگرچه تولیدکنندگان و مسؤولان وزارت جهادکشاورزی این موضوع را عادی دانسته و مدعی بودند جوجه‌های معدوم‌شده تولید مازاد مصرف بودند و این اقدام برای جلوگیری از زیان تولیدکننده‌ها صورت‌گرفته اما این موضوع چند روزی به یکی از سوژه‌های اقتصادی کشور تبدیل‌شد. هرچند تولیدکنندگان معتقدند معدوم‌سازی جوجه‌های یکروزه ربطی به مشکلات امروز بازار ندارد اما با توجه به این‌که هر جوجه با گذشت 45روز تبدیل به مرغ گوشتی شده و می‌تواند در بازار عرضه شود ردپای معدوم‌سازی جوجه‌های یکروزه را در گرانی‌های اخیر می‌توان دید. چراکه در صورت معدوم‌نشدن این جوجه‌ها آنها در‌حال‌حاضر به بازار عرضه می‌شدند و بی‌شک عرضه این تعداد مرغ به بازار می‌توانست با افزایش عرضه جلوی افزایش قیمت مرغ را بگیرد.

به دنبال گرانی مرغ و اعتراض تولیدکنندگان، تشکل‌ها در جلسه‌ای که با وزارت جهادکشاورزی داشتند پیشنهاد خود را درباره قیمت مرغ اعلام کردند. شنیده‌ها حاکی‌است، در جلسه ستاد تنظیم بازار که در آن 14 دستگاه مختلف حق نظر و تصمیم‌گیری دارند پیشنهاد قیمت 18هزار تومانی از سوی وزارت جهادکشاورزی مطرح شد؛ پیشنهادی که البته با مخالفت سایر دستگاه‌های حاضر در این جلسه مواجه شد. اعضای ستاد تنظیم بازار معتقدند با افزایش سقف جوجه‌ریزی در تیرماه لزومی به افزایش قیمت مرغ به میزان 18هزار تومان وجود ندارد. ضمن این‌که این ستاد پیشنهاد کرده اگر در تیرماه 115میلیون قطعه جوجه یکروزه تولید شود مشکل حل خواهدشد. پس از کشمکش‌های زیاد بین اعضای ستاد تنظیم بازار برای تعیین قیمت مرغ درنهایت نرخ 15هزار تومان به تصویب رسید. این در حالی است که شرکت پشتیبانی امور دام (مرغ منجمد) به میزان کافی ذخایر دارد و طبق مصوبه این ستاد باید با قیمت 13هزار و 500تومان در بازار عرضه شود که هنوز اثری از مرغ با این قیمت در بازار نیست.

سازمان حمایت در بلخ نشسته و برای بغداد تصمیم می‌گیرد

برومند چهارآیین، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی مرغداران گوشتی در این‌باره به خبرنگار ما گفت: قیمتی که ستاد تنظیم بازار برای مرغ درنظرگرفته مورد قبول تولیدکنندگان نیست و اعتراض‌مان را به این موضوع به دولت و سایر مراجع قانونی رسانده‌ایم.

وی تاکید کرد: اقدامی که سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان انجام می‌دهد ضربه به بخش تولید مرغ است. به‌طوری‌که با ادامه این روند در آینده نزدیک اثری از تولید این صنعت باقی نخواهد ماند.

چهارآیین با بیان این‌که سازمان حمایت قیمت تخصصی وزارت جهادکشاورزی را برای تعیین قیمت مرغ قبول ندارد تصریح کرد: قیمت تمام‌شده هرکیلو مرغ زنده قبل از گرانی واکسن، دارو، نهاده‌های تولید و حذف ارز دولتی

10هزار و 700تومان بود. از کل نهاده‌های تولید اگرچه تنها ذرت و کنجاله با ارز 4200 تومانی وارد کشور می‌شود اما متاسفانه این محصولات با این نرخ در اختیار تولیدکننده قرار نمی‌گیرد.

مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی مرغداران گوشتی از سازمان حمایت خواست تا به‌منظور افزایش انگیزه تولید در صنعت مرغ، ذرت و کنجاله را با قیمت مصوب در اختیار تولیدکنندگان قرار داده تا بخش تولید هم بتواند محصول مرغ را با قیمت مصوب در بازار عرضه کند. به گفته وی، متاسفانه آقای تابش، رئیس سازمان حمایت در بلخ نشسته و برای بغداد تصمیم‌گیری می‌کند.

به گفته وی، با شیوع ویروس کرونا مصرف مرغ به دلیل ارزانی افزایش پیدا کرد، اما تولیدکنندگان 2700میلیارد تومان ضرر کردند که دولت در این زمینه کمکی به آنها نکرده‌است. اکنون تولیدکنندگان در نقطه سربه‌سر قرار دارند و هنوز به حاشیه سود نرسیدند.

نهاده‌های گران، عامل اصلی گرانی

محمد یوسفی، رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی درباره گرانی مرغ به جام‌جم گفت: قیمتی که ستاد تنظیم بازار تعیین کرده براساس نرخ نهاده‌های دامی است. به‌طوری‌که ارز مورد نیاز برای واردات این نهاده‌ها تخصیص داده‌شده اما این نهاده‌ها با قیمت مناسب به دست تولیدکنندگان نمی‌رسد و آنها مجبورند این نهاده‌ها را از بازار آزاد تهیه کنند.

وی تاکید کرد: واردات نهاده‌های تولید به میزان کافی انجام نشده و بررسی‌های ما نشان می‌دهد تخصیص ارز برای واردات نهاده به میزان کافی انجام نشده‌است.

یوسفی با اشاره به این‌که فقط بخشی از نهاده‌های تولید در داخل کشور تامین می‌شود، افزود: متاسفانه به دلیل کمبود تولید این نهاده‌ها در داخل کشور مجبور به واردات آنها هستیم و از آنجا که نهاده‌های تولید مرغ به میزان کافی وارد نشده موجب افزایش قیمت مرغ شده‌است.

وی به پرسش خبرنگار ما مبنی‌بر این‌که آیا گرانی مرغ با معدوم‌سازی یک‌میلیون جوجه در فروردین‌ماه ارتباطی دارد، پاسخ داد: خیر، در آن زمان جوجه‌ریزی به میزان زیادی انجام شد و گرانی امروز مرغ ربطی به معدوم‌سازی جوجه‌های یکروزه ندارد. ضمن این‌که با شیوع ویروس کرونا در اواخر سال گذشته مصرف گوشت‌سفید به میزان زیادی کاهش یافت.

رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی با بیان این‌که شیوع ویروس کرونا 35درصد مصرف گوشت‌مرغ را کاهش داد تصریح کرد: به‌طور متوسط هر ماه 180هزار تن مصرف مرغ داشتیم که این رقم درحال‌حاضر به 120هزار تن رسیده‌است.

یوسفی درباره قیمت تمام‌شده تولید هرکیلو گوشت‌مرغ گفت: به‌دلیل نوسان قیمت در بخش نهاده‌های تولید امکان محاسبه قیمت تمام‌شده برای هرکیلو گوشت‌مرغ وجود ندارد. هر روز قیمت نهاده‌های تولید با قیمت‌های مختلف به دست تولیدکننده می‌رسد که این موضوع مشکلاتی را به‌وجود‌آورده و تولیدکنندگان را از تولید ناامید کرده‌است.