دریافت نشریه موازین شماره 221

دریافت نشریه موازین شماره 221 - احکام پزشکی

بسم الله الرحمن الرحیم
احکام پزشکی موازین 221
1)امام صادق(علیه السلام) در مورد نياز جامعه به پزشك آگاه و امين مى فرمايد:
«لا يَسْتَغْنى اَهْلُ كُلِّ بَلَدٍ عَنْ ثَلاثَةٍ يَفْزَعُ اِلَيْهِ فى اَمْرِ دُنْياهُمْ وَ آخِرَتِهِمْ فَاِنْ عَدِمُوا ذلِكَ كانُوا هِمَجًا، فَقيهٌ عالِمٌ وارِعٌ وَ اَميرٌ خَيِّرٌ مُطاعٌ وَ طَبيبٌ بَصيرٌ ثِقَةٌ» (تحف العقول،ص 321.)
اهل هيچ بلدى، از سه چيز بى نياز نيستند، تا در امر دنيا و آخرتشان به آنها پناه ببرند، به طورى كه اگر فاقد آنها باشند امورشان مختل و بدون تدبير خواهد بود: اول فقيه دانشمند و پرهيزكار. دوم امير و حاكم خيرخواه و با قدرت. سوم طبيب دانا و مورد وثوق
قال على عليه السلام: «مَن تَطَبَّبَ فَلْيَتَّقِ اللّه َ وَ لْيَنصَحْ وَليَجتَهِدْ» بحار ج 26 ص 47 هر كس طبابت را پيشه خود ساخت بايد با تقوا و خدا ترس باشد، و براى مردم خيرخواهى كند و (در تحصيل علم و معالجه بيمار) جديت نمايد.
1)ضرورت فراگیری علوم پزشکی
1)هرنوع آموزشی که موردنیاز جامعه اسلامی وباعث نجات جان بیماران شود، برای پزشکان ،پرستاران وسایرمتخصصین رشته هاوگرایش های گوناگون – قبل از مبادرت به معاینه ومعالجه بیماران- واجب می باشد.
2) بر زنان و دختران مسلمان لازم است تا با تحصيل كردن در رشته هاى مختلف پزشكى، خصوصاً زنان و زايمان، نيازهاى زنان مسلمان را برآورده سازند، تا ديگر احتياجى به دخالت مردان نباشد.
2) وجوب پذیرش بیمارومداوای وی ،توسط طبیب وموسسات پزشکی
مداواى بيمار مسلمان در هر شرايطى بر پزشك و مؤسسات پزشكى مانند بيمارستان ها واجب است و خودداری از پذيرش يا مداواى بيمار جایزنیست.
3)معاينه، تشخيص و درمان
ازآنجایی که ممکن است بیماریهای مختلفی باعلائم ظاهری مشترکی ظهوروبروزنمایند و تنها با معاينه و تشخيص مى توان به درمان پرداخت؛اجایی که می توان معاینه وتشخیص رانیمی ازدرمان دانست،هرکدام از معاينه ، تشخيص ودرمان احکامی داردکه به اهم آنها اشاره می شود:
الف:نگاه ولمس به منظورمعاینه
1/3- ضرورت ،مجوزدر لمس و نظر حرام
س)معنای ضرورتی که مجوز لمس ونظر است، چیست؟
ج) ضرورت به معنای آن است كه انجام كارى اجتناب‌ناپذير باشد به گونه‌اى كه ترك آن موجب وقوع مشكلات و وارد آمدن خسارات و ضررهاى سنگين شودكه عادتاً قابل تحمل نباشد.
2/3-عدم جوازلمس و نظر حرام برای پزشک غیر مماثل درغیرضرورت
س) آیا لمسِ بدن زن و نگاه کردن به آن توسط پزشک مرد هنگام معاینه، جایز است؟
ج) درصورتی که درمان منوط به لمس و نگاه کردن به آن باشد و معالجه با مراجعه به پزشک زن امکان نداشته باشد، اشکال ندارد والاجایزنیست.
3/3- عدم جوازلمس بیمارتوسط پرستارغیرمماثل درصورت امکان لمس ازروی لباس یابادستکش
س) اگر هنگام گرفتن نبض (فشارخون) و مانندآن که احتیاج به لمس بدن بیمار دارد، دست کردن دستکش امکان داشته باشد، آیا انجام آن بدون دستکش ، جایز است؟
ج) با امکان لمس از روی لباس یا با دست کردن دستکش هنگام معالجه، ضرورتی به لمس بدن مریض غیر مماثل (غیر هم جنس) وجود ندارد و بنابر این جایز نیست.
4/3-عدم جوازمعاینه توسط پزشک نامحرم برای کنترل سلامتی باوجودمماثل
س) آیا معاینه ی افراد غیر بیمار برای کنترل سلامتی آن ها، توسط پزشک نامحرم جایز است؟
ج) اگر ضرورت نباشد جایز نیست.
5/3- عدم جوازقراردادن«آی.یو.دی»برای جلوگیری از بارداری توسط غیرمماثل درصورت غیرضرورت
س) با توجه به اینکه در قرار دادن «آی.یو.دی»، در حال حاضر، لمس و نظر صورت می گیرد، آیا انجام دادن این عمل توسط پزشک زن، جایز است؟
ج) در فرض مرقوم جایز نیست مگر در مقام ضرورت.
6/3- عدم جوازقرار دادن «نورپلانت» توسط پزشک نامحرم درغیرمواردضرورت
س) قرار دادن «نورپلانت» توسط پزشک مرد در صورتی که فقط سطح خارجی بازو مشاهده شود، چه حکمی دارد؟
ج) با وجود پزشک زن، پزشک مرد مبادرت به این عمل ننماید، مگر آنکه ضرورتی در کار باشد مانند اینکه پزشک زن وجود نداشته، و این عمل برای آن زن لازم باشد.
7/3-عدم جوازدرمان نازایی توسط پزشک غیرمماثل
س) آیا نازایی حکم مرض را دارد تا مراجعه به دکتر مرد حاذق تر، مجاز باشد؟
ج. نازائی فی نفسه، بیماری محسوب نمی شود و مجوزی برای مراجعه به پزشک نامحرم نمی باشد. بلی اگر احتمال عقلایی باشد که نازایی فرد،ناشی از بیماری قابل علاج باشد و دسترسی به پزشک زن که بتواند بیمار را معالجه و معاینه کند نباشد، مراجعه به پزشک مرد جهت معاینه و معالجه اشکال ندارد.
8/3- عدم جواز نگاه به داخل ویاظاهر بدن نامحرم درغیرمواردضرورت
س) در صورتی که شکم بیمار توسط دستیار زن باز شود، آیا پزشک مرد می تواند به عمل بستن لوله ها بپردازد؟
ج) نگاه به باطن بدن زن و ظاهر آن فرقی ندارد و در هر دو صورت درغیر مواردضرورت، جایز نیست.
9/3-عدم جواز معالجه دندان نامحرم درصورت وجودپزشک مماثل
س)مراجعه ی بیمار زن به دندان پزشک مرد جهت معالجات دندان پزشکی چه حکمی دارد؟
ج. اگر برای این گونه کارها، دسترسی به پزشک زن وجوداشته باشد، مراجعه به پزشک مرد، اگر مستلزم نظر و لمس حرام باشد، جایز نیست.
10/3-عدم جواز حجامت مردان توسط پزشک زن
س) آیا زن می تواند مرد نامحرم را حجامت کند؟
ج) با توجّه به اینکه حجامت مستلزم نظر به بدن مرد و احیاناً لمس است جایز نیست.
11/3-عدم جوازکشف عورت برای پزشک مماثل جزدرمواردضرورت
س) آیا برای پزشک زن نگاه کردن و لمس عورت زن برای معاینه و تشخیص بیماری جایز است؟
ج) جایز نیست مگر در موارد ضرورت.
12/3- عدم جواز نگاه ولمس درعمل جراحی زیبایی
س)در صورتی که عمل جراحی زیبایی برای زنان توسط پزشک مرد مستلزم نگاه کردن و لمس باشد آیا انجام آن جایز است؟
ج. عمل جراحی زیبایی، درمان بیماری محسوب نمی شود و نگاه کردن و لمسِ حرام به خاطر آن جایز نیست، مگر در مواردی که برای درمان سوختگی و مانند آن باشد و پزشک مجبور به لمس و نگاه کردن باشد.
13/3-نگاه به نامحرم براى انجام تحقيقات پزشكى
ـ معاينه بيمار نامحرم براى آموزش و يا تحقيقات پزشكى ـ اگر معالجه بيماران حتى در آينده منحصراً بر آن توقف داشته باشد ـ اشكال ندارد ولى لازم است به مقدار ضرورت اكتفا شود.
14/3-عدم جواز معاينات غيردرمانى
ـ نگاه به نامحرم و نگاه به عورت غيرهمسر براى امور استخدامى و سربازى حرام است و ضرورتى كه در مورد معاينه براى درمان ذكر شد در اينجا صدق نمى كند