* شاید منظور آیه شخص علی (علیه السلام) نباشد! 
عبد الحمید آلوسی عالم اهل سنت، در کتاب «نثر اللآلی علی نظم الأمالی»[2] هنگامی که به این آیه می رسد می گوید: اگر منظور از آیه خصوص علی است چرا با لفظ «الَّذین» که برای جمع است، آمده است؟ در حالی که لفظ جمع، قابل تطبیق بر یک نفر نیست. اما جواب بر اشکال: 
1. اگر حکمی به صورت عمومی صادر شود ـ برای تشویق دیگران ـ و سپس موضوع آن به حسب انطباق خارجی مقید به فردی خاص شود، این گونه سخن گفتن بسیار بلیغ تر می باشد.  به عبارت دیگر این تعبیر یا به خاطر آن است که اهمّیَّت موقعیّت و نقش مؤثّری که آن فرد در این کار داشته روشن شود و یا به خاطر آن است که حکم در شکل کلّی عرضه شود اگر چه مصداق آن منحصر در یک نفر باشد؛ برای آن نظایر زیادی در قرآن کریم وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می شود:
* «و منهم الذین یؤذون النبی و یقولون و اذن…»[3] 
همه مفسران اتّفاق نظر دارند که این آیه در مورد تنها یک نفر از منافقین نازل شده است. با وجود این که آیه با لفظ «الّذین» که لفظ جمع است، موضوع توهین به ساحت مقدّس پیامبر اکرم  (صلی الله علیه وآله) را بیان می کند.[4]
* «و آخرون اعترفوا بذنوبهم خلطوا عملا و آخر سیئا…».[5]
در این آیه ی شریفه خداوند متعال با لفظ جمع از برخی منافقین یاد می کند که به گناه خود اعتراف کردند، در حالی که این آیه در مورد یک نفر نازل شده است و او «ابو لبابه ی انصاری» است.[6] 
توجّه: زَمَخشری مفسّر اهل سنت در کتاب کشّاف می گوید: این آیه در شأن علی (علیه السلام) نازل شده. و علّت جمع آمدن ضمیر آن را این می داند که دیگران هم به انجام چنین کاری بپردازند تا از پاداش آن بهره مند گردند.[7]
2. در ادبیات عرب مکرّر دیده می شود که از لفظ مفرد به لفظ جمع تعبیر می شود، مثلاً در آیه ی مباهله[8] می بینیم که کلمه ی «نسائنا» به صورت جمع آمده در صورتی که با توجه به شأن نزول ها منظور از آن خصوص فاطمه ی زهرا (سلام الله علیها) است. همچنین «أنفسنا» جمع آمده است در صورتی که از مردان غیر از وجود مقدس پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله)  و علی (علیه السلام) کسی در آن جریان نبود.

احــمد نبـــاتی 
________________________________________
[1]   . سوره ی مائده، آیه ی 55      
[2]   . نثر اللآلی، ص169  
[3]   . سوره ی توبه، آیه ی 61 
[4]   . به عنوان مثال رجوع کنید به تفسیر جامع الأحکام قُرطُبی، ج8، ص122  
[5]   . سوره ی توبه، آیه ی 102
[6]   . تفسیر القرطبی، ج8، ص242   
[7]   . تفسیر کشّاف، ذیل آیه ی (إنَّما ولیکم الله)   
[8]   . سوره ی آل عمران، آیه ی 61
------------------------------------------
برگرفته از وبلاگ هم اندیشی دینی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: