ندای وحی

مقایسه ناگواری های سه هنگامه

حیات بشری دارای ناگواری ها و ناامنی ها و فراز و نشیب هایی است که از آن گریزی نیست اما، وجود این ناگواری ها در سه زمان نامطلوبتر و رنج آورتر است یکی، زمانی که برای اولین بار از شکم مادر پا به دنیایی می گذاریم که با آن مأنوس نبوده ایم و دیگری، زمانی است که به بستر مرگ می افتیم و برای رفتن از این سرا به سرایی دیگر مهیا می شویم سرایی که در آن اختیاری نداریم و اعمال ما در نفع و ضرر ما تأثیری ندارد، بلکه تنها، روز پاداش اعمال گذشته است و سوم زمانی است که برای محاسبه نهایی اعمال، در دادگاه عدل الهی، حاضر می شویم.
از این رو امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
ان أوحش ما یکون هذا الخلق فی ثلاثة مواطن، یوم یولد و یخرج من بطن امه فیری الدنیا، و یموت و یعاین الاخرة و أهلها و یوم یبعث فیری أحکاما لم یرها فی دار الدنیا(50).
(وحشتناک ترین موقعیت ها برای انسان سه موقعیت است: روزی که به دنیا می آید و از شکم مادر خود خارج می شود و دنیا را می بیند و روزی که می میرد و عالم پس از مرگ و اهل آن را مشاهده می کند و روزی که مبعوث می شود و حکم هایی را مشاهده می کند که در دار دنیا آنها را ندیده بود).
این سه روز، دو شباهت به هم دارند یکی آنکه، هر سه از قلمرو اختیار ما خارجند، دیگر اینکه همه یا بسیاری از وضعیت های موجود در آغاز، تا آخر آن، ادامه می یابند مثلا، ضعف و قوت های ارثی و سلامت و معلولیت های جسمانی هنگام تولد، به آسانی درمان نمی شوند. در روز اول، اوضاع ما را، یا سنت الهی در عالم طبیعت تعیین می کند یا، آن دسته از رفتارهای نیک و بد والدین، که در فرزند اثر میگذارد و دیگر اینکه، بر وضعیت جسم یا روح ما حاکم می شود. أمان بودن در این سه زمان برای بشر بسیار مهم است البته تفاوت هایی هم میان زمان اول، با زمان بعد از آن هست. یکی از این تفاوت ها، این است که در زمان اول، أعمال انسان تأثیری در مطلوب یا، نامطلوب بودن آن ندارد اما خوب و بد بودن وضعیت انسان را در زمان دوم و سوم أعمال اختیاری ما تعیین می کند و فرق دیگر، این است که بعد از اینکه پا به عرصه حیات گذاشتیم طبق سنت عمومی الهی، کم کم توانا می شویم و أعمال ما، شقاوت و سعادت ما را مشخص می کند اما بعد از زمان دوم و سوم کاملا اختیار از ما سلب می گردد و تنها رفتارهای نیک و بد گذشته ما، مسیر خوب و بد حیات بعدی را فراهم می کند. موضوع سخن ما، مربوط به زمان دوم است که با آخرین عمل اختیاری خود مهر قبولی یا مردودیت را هر کارنامه نهایی عمر خویش می زنیم و اولین پاداش یا عقاب اعمال گذشته را که همان حسن عاقبت و سوءعاقبت است به ما می دهند. به عبارت دیگر، حسن یا سوءعاقبت انسان، همان معدل اعمال اوست که در هنگام مرگ با آن روبرو می شود.
برای فهم بهتر این دو آیه شریفه مناسب است به این نکته هم توجه کنیم که لفظ سلام که در این دو آیه بکار رفته است به معنای رحمت الهی است و نزدیکترین معنا را با سلامت دارد و بهمین دلیل است که امیرمؤمنان علی (علیه السلام) نگرانی خود را از زمان دوم، یعنی لحظه مرگ با همین لفظ یعنی لفظ سلامت اظهار می دارند و می فرمایند: ذلک فی سلامة من دینی، بنابراین، دو آیه شریفه فوق خبر از در امان بودن این دو پیامبر بزرگ الهی در سه زمانی می دهند که احتمال ناامنی و خطر برای هر کسی جدی است.
سلامت و امان بودن در زمان اول را بیشتر ما از آن برخورداریم منشأ سلامت اول زندگی، سلامت طبیعی است که اقتضای سنت الهی، چنین سلامتی در ابتدای زندگی است اما زمان دوم و سوم را که اعمال اختیاری ما باید آن را معین سازند، بیشتر انسان ها، در آن شکست می خورند. آیات شریفه ای از قرآن کریم که خبر از بی ایمانی اکثریت می دهد به نحوی اشاره به این حقیقت دارند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: