تبادل لینک هوشمند 
عيد فطر و نقش آن در تحولات فردي و اجتماعي
روز بازگشت به فطرت
در فرهنگ اسلامي اولين روز ماه شوال به عنوان عيد فطر و جشن بازگشت به فطرت معين شده است، زيرا مسلمانان روزه دار در طول ماه رمضان با ارتباط هاي پي در پي با خداوند متعال و استغفار از گناهان به تصفيه روح و جان خويش همت گماشته و از تمام آلودگيهاي ظاهري و باطني كه بر خلاف فطرت آنهاست، خود را پاك نموده و به فطرت واقعي خود برميگردند. اميرمؤمنان علي عليه السلام نيز از همين زاويه به عيد فطر مينگرد و با اشاره به روز عيد ميفرمايد: «انما هو عيد لمن قبل الله صيامه وشكر قيامه وكل يوم لا يعصي الله فهو عيد (1) ; اين عيد كسي است كه خدا روزه اش را پذيرفته و نماز او را ستوده است و هر روز كه خدا نافرماني نشود، آن روز عيد است. »
بلي روز ترك گناه و فاصله گرفتن از زشتيها و پليديها و روز غلبه بر شياطين، روز عيد است . عيد فطر روز بازگشت به فطرت است، اين معنا را مي توان از لغت «عيد فطر» هم فهميد، چرا كه «عيد» به معناي بازگشت و «فطر» به معناي «فطرت و طبيعت» است .
مسلمانان در اين روز در اثر يك ماه ضيافت و مهماني خداوند به صفاي باطن دست يافته و در حقيقت، شخصيت واقعي خويش را بازيافته اند، آري، فطرت پاك انسان در طول سال در اثر غبارهاي جهل و ناداني و غفلت به انواع گناها
ن و معصيتها مبتلا شده و از حقيقت خود دور ميشود و در نتيجه دچار خود فراموشي و خدا فراموشي ميگردد . اما با فرا رسيدن ماه مبارك رمضان، انسان مسلمان در پرتو فضاي معنوي آن ماه و تلاشهاي خويش به يك زندگي نوين دست مي يابد، كه ميتوان آن را «بازگشت به خويشتن» ناميد .
در روز عيد فطر گوئي يك مسلمان از نو متولد ميشود، چرا كه طبق گفتار اميرمؤمنان عليه السلام، روزه داران در شب عيد فطر از تمام آلودگيها و پليديها پاك شده اند و كمترين پاداش خود را كه پاكي و پاكيزگي است دريافت نموده اند . آن حضرت چنين ميفرمايد: «واعلموا عباد الله! ان ادني ما للصائمين والصائمات ان يناديهم ملك في آخر يوم من شهر رمضان: ابشروا عباد الله! فقد غفر لكم ما سلف من ذنوبكم فانظروا كيف تكونون فيما تستانفون (2) ; اي بندگان خدا! بدانيد كه كوچكترين چيزي كه براي مردان و زنان روزه دار است، اين است كه فرشته اي در روز آخر ما مبارك رمضان به آنها ندا ميدهد: اي بندگان خدا! بشارتتان باد كه [خداوند متعال ] تمام گناهان گذشته شما را آمرزيد، پس بنگريد كه بعد از اين چگونه عمل خواهيد كرد .»
شيخ مفيد مينويسد: اينكه روز اول ماه شوال عيد اهل ايمان قرار داده شده است، به خاطر اين است كه آنان براي قبولي اعمالشان در ماه رمضان خوشحالند و از اينكه خداوند متعال گناهانشان را بخشيده و بر عيبهاي آنان پرده كشيده و مژده و بشارت از طرف خداوند رسيده است كه ثوابهاي بسياري براي روزه داران عطا خواهد كرد و از اينكه مؤمنين در اثر تلاشهاي شب و روز ماه مبارك رمضان چند مرحله به قرب الهي نزديك شده اند، حالت سرور و نشاط دارند . در اين روز غسل معين شده و اين علامت پاكي از گناهان مي باشد، عطر زدن و بوي خوش استعمال كردن و لباس زيبا و تميز پوشيدن و به صحرا رفتن و زير آسمان نماز خواندن همه اش علامت شادي و سرور و از روي حكمت مي باشد (3).
تعظیم شعائر اسلامى
خداوند متعال مىفرماید:« و من یعظم شعائر الله فانها من تقوى القلوب» (10)؛ هر كس شعائر الهى را بزرگ دارد، این كار نشانه تقواى دلهاست .
تعظیم شعائر الهى یكى دیگر از ویژگىهاى عید سعید فطر مىباشد . شعار تكبیر و تهلیل و تحمید و تقدیس از جمله اعمالى است كه به روز عید جلوه خاصى مىبخشد .
یك مسلمان باید از راههاى مختلف نداى حیاتبخش توحید را به گوش جهانیان برساند، كه یكى از آن راهها بیان شعارهاى مذهبى است . رسول خدا صلى الله علیه و آله مىفرماید: «زینوا اعیادكم بالتكبیر (11)؛ عیدهاى خود را با [شعار] تكبیر زینت دهید .» و در حدیث دیگرى مىفرماید: « زینوا العیدین بالتهلیل والتكبیر والتحمید والتقدیس (12)؛ عیدهاى فطر و قربان را با شعارهاى لا اله الا الله و الله اكبر و الحمدلله و سبحان الله زینت دهید .»
پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله خود نیز چنین مىكرد . آن حضرت در روز عید فطر از منزل بیرون مىآمد و تا رسیدن به مصلا با صداى بلند، شعار«لا اله الا الله» و «الله اكبر» سر مىداد و حتى در میان خطبهها و قبل و بعد از آن با صداى رسا این كلمات را تكرار مىنمود . حضرت رضا علیه السلام در مورد علت تكبیرهاى زیاد در روز عید فطر مىفرماید: «تكبیر، تعظیم و بزرگداشت خداوند متعال است و نوعى تشكر از هدایتها و نعمتهاى پروردگار جهانیان مىباشد . (13) »
خداوند متعال مىفرماید:« و من یعظم شعائر الله فانها من تقوى القلوب» (10)؛ هر كس شعائر الهى را بزرگ دارد، این كار نشانه تقواى دلهاست .
تعظیم شعائر الهى یكى دیگر از ویژگىهاى عید سعید فطر مىباشد . شعار تكبیر و تهلیل و تحمید و تقدیس از جمله اعمالى است كه به روز عید جلوه خاصى مىبخشد .
یك مسلمان باید از راههاى مختلف نداى حیاتبخش توحید را به گوش جهانیان برساند، كه یكى از آن راهها بیان شعارهاى مذهبى است . رسول خدا صلى الله علیه و آله مىفرماید: «زینوا اعیادكم بالتكبیر (11)؛ عیدهاى خود را با [شعار] تكبیر زینت دهید .» و در حدیث دیگرى مىفرماید: « زینوا العیدین بالتهلیل والتكبیر والتحمید والتقدیس (12)؛ عیدهاى فطر و قربان را با شعارهاى لا اله الا الله و الله اكبر و الحمدلله و سبحان الله زینت دهید .»
پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله خود نیز چنین مىكرد . آن حضرت در روز عید فطر از منزل بیرون مىآمد و تا رسیدن به مصلا با صداى بلند، شعار«لا اله الا الله» و «الله اكبر» سر مىداد و حتى در میان خطبهها و قبل و بعد از آن با صداى رسا این كلمات را تكرار مىنمود . حضرت رضا علیه السلام در مورد علت تكبیرهاى زیاد در روز عید فطر مىفرماید: «تكبیر، تعظیم و بزرگداشت خداوند متعال است و نوعى تشكر از هدایتها و نعمتهاى پروردگار جهانیان مىباشد . (13) »
تقویت وحدت مسلمانان
اجتماع روز عید فطر مىتواند در پیوند و همدلى مسلمانان نقش آفرین باشد . آنان در گردهمایى روز عید فطر و قرار گرفتن در كنارهم، از نظرات، مشكلات و گرفتارىهاى همدیگر آگاه مىشوند . در این گردهمایى بغضها و كینهها تبدیل به دوستى و همدلى مىشود و مؤمنان در یك صف واحد احساس اتحاد و نزدیكى بیشترى به همدیگر مىكنند .
عید فطر از سویى حكایت از پیوند معنوى انسان با خداى خویش دارد و از سوى دیگر حكایتگر ارتباط وى با همكیشان خود است .
حضرت سجاد علیه السلام روز عید فطر را روز جشن و شادى و اجتماع و همیارى مسلمانان نسبت به یكدیگر مىداند و مىفرماید: «اللهم انا نتوب الیك فى یوم فطرنا الذى جعلته للمؤمنین عیدا و سرورا و لاهل ملتك مجمعا ومحتشدا (14)؛ پروردگارا! ما به سوى تو برمىگردیم در روز عید فطرمان كه آن را براى اهل ایمان روز عید و شادى و براى اهل ملت خودت روز اجتماع و همیارى قرار دادى .»
حضرت رضا علیه السلام در مورد نقش عید فطر در تحولات معنوى، اقتصادى و اجتماعى جامعه مىفرماید: «انما جعل یوم الفطر العید، لیكون للمسلمین مجتمعا یجتمعون فیه و یبرزون لله عزوجل فیمجدونه على ما من علیهم، فیكون یوم عید و یوم اجتماع و یوم زكات و یوم رغبة و یوم تضرع و ... فاحب الله عزوجل ان یكون لهم فى ذلك مجمع یحمدونه فیه و یقدسونه (15)؛ روز فطر، عید مقرر شده تا مسلمانان در این روز گرد هم آیند و براى خداوند ظهور كنند و او را به خاطر نعمتهایش تعظیم كنند .
پس این روز، روز عید، روز اجتماع، روز فطر، روز زكات، روز رغبت و روز تضرع و ... است . پس خداوند بزرگ دوست دارد كه مسلمانان در چنین روزى اجتماعى داشته و در آن، او را ستایش كرده و مقدس بدارند .»
اجتماع روز عید فطر مىتواند در پیوند و همدلى مسلمانان نقش آفرین باشد . آنان در گردهمایى روز عید فطر و قرار گرفتن در كنارهم، از نظرات، مشكلات و گرفتارىهاى همدیگر آگاه مىشوند . در این گردهمایى بغضها و كینهها تبدیل به دوستى و همدلى مىشود و مؤمنان در یك صف واحد احساس اتحاد و نزدیكى بیشترى به همدیگر مىكنند .
عید فطر از سویى حكایت از پیوند معنوى انسان با خداى خویش دارد و از سوى دیگر حكایتگر ارتباط وى با همكیشان خود است .
حضرت سجاد علیه السلام روز عید فطر را روز جشن و شادى و اجتماع و همیارى مسلمانان نسبت به یكدیگر مىداند و مىفرماید: «اللهم انا نتوب الیك فى یوم فطرنا الذى جعلته للمؤمنین عیدا و سرورا و لاهل ملتك مجمعا ومحتشدا (14)؛ پروردگارا! ما به سوى تو برمىگردیم در روز عید فطرمان كه آن را براى اهل ایمان روز عید و شادى و براى اهل ملت خودت روز اجتماع و همیارى قرار دادى .»
حضرت رضا علیه السلام در مورد نقش عید فطر در تحولات معنوى، اقتصادى و اجتماعى جامعه مىفرماید: «انما جعل یوم الفطر العید، لیكون للمسلمین مجتمعا یجتمعون فیه و یبرزون لله عزوجل فیمجدونه على ما من علیهم، فیكون یوم عید و یوم اجتماع و یوم زكات و یوم رغبة و یوم تضرع و ... فاحب الله عزوجل ان یكون لهم فى ذلك مجمع یحمدونه فیه و یقدسونه (15)؛ روز فطر، عید مقرر شده تا مسلمانان در این روز گرد هم آیند و براى خداوند ظهور كنند و او را به خاطر نعمتهایش تعظیم كنند .
پس این روز، روز عید، روز اجتماع، روز فطر، روز زكات، روز رغبت و روز تضرع و ... است . پس خداوند بزرگ دوست دارد كه مسلمانان در چنین روزى اجتماعى داشته و در آن، او را ستایش كرده و مقدس بدارند .»
عید فطر و حركتهاى سیاسى
در طول تاریخ،اجتماع روز عید فطر آنچنان مهم و تحول آفرین بوده كه رهبران سیاسى نیز از آن بهره گرفتهاند . در این مورد مىتوان از حركت سیاسى ابومسلم خراسانى و شورش وى بر علیه دستگاه خلافت بنى امیه نام برد .
وى به سلیمان بن كثیر دستور داد به اقامه نماز عید فطر و ایراد خطبه بر علیه امویان بپردازد .
سلیمان نیز انقلاب و شورش بر علیه سلطنت اموى را در خطبه نماز عید فطر اعلام كرد . به این ترتیب آنان در سال 129 ق در روز عید فطر در شهرهاى ماوراء النهر به پا خاسته و قیام خود را اعلام كردند (16) و در مدت كوتاهى سلسله بنى امیه را منقرض ساختند .
در طول تاریخ،اجتماع روز عید فطر آنچنان مهم و تحول آفرین بوده كه رهبران سیاسى نیز از آن بهره گرفتهاند . در این مورد مىتوان از حركت سیاسى ابومسلم خراسانى و شورش وى بر علیه دستگاه خلافت بنى امیه نام برد .
وى به سلیمان بن كثیر دستور داد به اقامه نماز عید فطر و ایراد خطبه بر علیه امویان بپردازد .
سلیمان نیز انقلاب و شورش بر علیه سلطنت اموى را در خطبه نماز عید فطر اعلام كرد . به این ترتیب آنان در سال 129 ق در روز عید فطر در شهرهاى ماوراء النهر به پا خاسته و قیام خود را اعلام كردند (16) و در مدت كوتاهى سلسله بنى امیه را منقرض ساختند .
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: ویژه نامه ها
برچسب‌ها: ویژه نامه عید سعید فطر
تاريخ : چهار شنبه 13 / 2 / 1401 | 6:0 | نویسنده : اکبر احمدی |