بسم الله‌ الرحمن الرحیم
عمل به دانسته‌ها

انس با قرآن:
ثواب یادگیری قرآن
پیامبر اسلام صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرموده‌اند:
«مَن قَرَأَ القُرآنَ ابتِغاءَ وَجهِ اللّه و َتَفَقُّها فِى الدّينِ كانَ لَهُ مِنَ الثَّوابِ مِثلَ جَميعِ ما اُعطِىَ المَلائِكَةُ و َالأنبياءُ وَ المُرسَلونَ ـ هر كس براى كسب رضايت خدا و آگاهى در دين، قرآن بياموزد، ثوابى مانند همه‌ی آن‌چه كه به فرشتگان و پيامبران و رسولان داده شده، براى اوست». (ثواب الأعمال النص؛ ص293)
 

واژگان
اتَّقُوا: تقوا پيشه كنيد
يُعَلِّمُكُمُ: مى‌‌آموزاند

1ـ تقوا یعنی عمل به دانسته‌ها
1/1ـ معنی لغوی
ریشه‌ی اصلی تقوا، «وَقی: نگهداری و حفظ شیء در برابر آسیب ها» است، از این رو، «تَقوا» در حقیقت به معنای نگهداری نفس از آسیب های درونى (هواى نفس) و بیرونى (شیطان) و قرار دادن آن در حفاظ اطاعت و بندگی است.
2/1ـ تکلیف به اندازه وسع
از طرفی خداوند تبارک و تعالی از هیچ‌کس بیش از آن‌چه که علم و توان دارد تکلیفی نخواسته و فرموده است: «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها ـ خداوند هيچ كس را، جز به اندازه تواناييش، تكليف نمى‌‌كند». (بقره/286)
3/1ـ دانستن براى عمل
هر كس براى آينده تصميم گرفته است آن‌چه ياد مى‌‌گيرد، انجام دهد، به گذشته بازگردد كه تاكنون چه ياد گرفته است و به همان عمل كند.
الف) رسول اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود: «اى امت من از آن‌چه نمى‌‌دانيد بر شما بيم ندارم ولى بنگريد آن‌چه را مى‌‌دانيد چگونه عمل مى‌‌كنيد».
ب) اميرالمؤمنين عليه‌السلام مى‌‌فرمايد: «بر عالم است آن‌چه را مى‌‌داند به كار بندد، سپس به دنبال دانشى رود كه نمى‌‌‌داند».
ج) و فرمود: «شما به عمل كردن آن‌چه مى‌‌‌دانيد، نيازمندتريد، تا آموختن آن‌چه نمى‌‌‌دانيد».
4/1ـ ترک علم آموزی ممنوع
آن‌چه ذکر شد به معنی ترک علم آموزی نیست، در تفسیر نمونه به این موضوع اشاره کرده و نوشته است:
«برخی آیه: "اتَّقُوا اللهَ وَ يُعَلِّمُكُمُ الله" را دليل بر ترك تحصيل علوم گرفته‌‌اند. در حالى كه چنين سخنى مخالف آيات قرآن و روايات مسلم اسلامى است.
حق اين است كه قسمتى از علوم را از طريق تعليم و تعلم رسمى بايد فرا گرفت و بخش ديگرى از علوم الهى را از طريق معرفت و تقوا باید آموخت».
ضمن آن‌که: «تقوا بدون علم به احكام حاصل نمي‌‌شود اما این موضوع موجب نمي‌‌شود كه برخي ديگر از مراحل علم مُؤخّر از تقوا نباشد».
5/1ـ همه مقداری علم دارند پس تکلیف هم دارند
كسى كه به وظايف خود پايبند نيست، براى توجيه سستى و كوتاهى خود به دنبال بهانه مى‌‌گردد، و چه بهانه‌‌اى بهتر از «نمى‌‌دانم»؟
اما خداوند می‌فرماید:
الف) «فَأَلهَمَها فُجورَها وَ تَقواها ـ خداوند شر و خير انسان را به او الهام كرد». (شمس/8)
ب) «قَد تَبَيَّنَ الرُشدُ مِنَ الغَى ـ راه هدآيت از گمراهى، تبيين و روشن شده است». (بقره/256)
ج) اميرالمؤمنين علی عليه‌السلام نیز فرموده است:
«علم [هميشه‌‌] براى شما هست؛ پس به علم خود، هدايت جوييد».
6/1ـ جُرمِ ندانستن
امام صادق عليه‌السلام درباره‌ي آيه 149 سوره انعام که می‌گوید:
«قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ فَلَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعينَ ـ بگو: دليل رسا (و قاطع) براى خداست (دليلى كه براى هيچ‌كس بهانه‌‌اى باقى نمى‌‌گذارد). و اگر او بخواهد، همه‌ي شما را (به اجبار) هدايت مى‌‌كند. (ولى چون هدايت اجبارى بى‌‌ثمر است، اين كار را نمى‌‌كند)». (انعام/149)
فرموده‌اند:
«خداوند در روز رستاخيز به بنده‌ي خويش مى‌‌فرمايد بنده‌ي من! آيا مى‌‌دانستى (و گناه كردى)؛ اگر بگويد آرى، مى‌‌فرمايد: چرا به آن‌چه مى‌‌دانستى عمل نكردى؟ و اگر بگويد نمى‌‌دانستم، مى‌‌گويد: چرا ياد نگرفتى تا عمل كنى؟ در اين موقع فرو مى‌‌ماند، و اين است معنى حجت بالغه».

2ـ نتیجه عمل به دانسته‌ها
1/2ـ روشن شدن مجهولات و مشتبهات
«عمل به آن‌چه مى‌‌دانيم»، يك تأثير بسيار مهم و شگفت‌‌انگيز به دنبال دارد و آن «روشن شدن مجهولات و مشتبهات» ما است.
در قرآن كريم آمده است: «يا أيُّهَا الَّذين آمنَوا، إن تَتَّقُوا اللهَ يَجعَل لَكُم فُرقاناً ـ اى مؤمنان! اگر تقواى الهى پيشه كنيد، خداوند براى شما فرقان (قدرت تشخيص حق از باطل) قرار مى‌‌دهد».(انفال/29)
2/2ـ آموزش آن‌چه نمی‌‌داند
الف) رسول خدا صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود: «مَن عَمِلَ بِما يَعلَمُ وَرَّثَهُ (عَلَّمَه) اللهُ عِلمَ ما لَم يَعلَم‌‌ ـ هر كس به آن‌چه مى‌‌داند عمل كند، خداوند، آن‌چه را ندانسته به او مى‌‌آموزد».
ب) امام صادق عليه‌السلام فرمود: «مَن عَمِلَ بِما عَلِمَ كُفِى ما لَم يَعلَمُ‌‌ ـ هر كس به آن‌چه مى‌‌داند عمل كند، از آن‌چه نمى‌‌داند كفايت شود».
ج) حضرت آيت‌الله ‌‌بهجت در دستورالعمل‌‌هاى خود به طالبان حقيقت فرمودند:
«آن‌چه مى‌‌دانيد عمل كنيد، و در آن‌چه نمى‌‌دانيد احتياط كنيد تا روشن شود، و اگر روشن نشد، بدانيد كه... قطعاً مواعظى را كه شنيده‌‌ايد و مى‌‌دانيد، عمل نكرديد وگرنه روشن بوديد».
3/2ـ غبار را کنار بزن
يكى از حالات و قوايى كه در طرز تفكر عملى انسان كه مفهوم خوب و بد و اين‌كه الآن چه مى‏بايست بكنم و چه نمى‏بايست بكنم و اين‌گونه معانى و مفاهيم را بسازد تأثير دارد، طغيان هوا و هوس‏ها و مطامع و احساسات لجاج‏آميز و تعصب‏آميز و امثال اين‌هاست، اين امور اگر از حد اعتدال خارج شوند و انسان محكوم اين‌ها باشد نه حاكم بر اين‌ها، در برابر فرمان عقل فرمان مى‏دهند، ديگر آدمى نداى عقل خويش را نمى‏شنود، در برابر چراغ عقل گرد و غبار و دود و مه ايجاد مى‏كنند.
پس برای این‌که مسیر هدایت را مشاهده کنیم باید غبارها را کنار بزنیم و برای این‌که بتوانیم حرکت کنیم باید موانع را از راه برداریم.
4/2ـ روش‌های آموزش
خداوند برای افزایش علم ما که نتیجه عمل به دانسته‌ها است از روش‌های مستقیم و غیر مستقیم استفاده می‌فرماید. گاهی طوری مطلب به ما می‌رسد که فکرش را نمی‌کنیم.
«وَ مَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا * وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ‌‌ ـ و هر كس تقواى الهى پيشه كند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم مى‌‌كند و او را از جايى كه گمان ندارد روزى مى‌‌دهد».(طلاق/2و3)

3ـ نتیجه عمل نکردن به دانسته‌ها
1/3ـ از دست دادن یافته‌ها
كسى كه به دانسته‌های خود عمل نمى‌‌كند، علاوه بر اين كه از به دست آوردن علم محروم مى‌‌شود، با يك خطر سهمگين نيز مواجه است كه از دست دادن يافته‌‌ها است. «وَ لا تَتّبِعِ الهَوى فَيُضِلَّكَ عَن سَبيلِ الله ـ از خواسته دل پيروى مكن كه تو را از راه خدا گمراه مى‌‌كند».(ص/26‌‌)
2/3ـ گرفتن لذت مناجات
الف) پیامبر اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود:« خداى تعالى به داود عليه‌السلام وحى فرمود که: كمترين عقوبت از هفتاد عقوبت باطنى من نسبت به بنده‌اي كه به علمش عمل نمى‌‌كند، اين‌‌ است‌‌ كه‌‌ شيرينى‌‌ ذكرم‌‌ را از قلبش‌‌ خارج‌‌ مى‌‌كنم»‌‌.
ب) و نیز از حضرت امام جعفر صادق عليه‌السّلام مروى است كه: خداى تعالى مى‌‌فرمايد: «هر بنده كه خواهش نفس خود را بر طاعت من اختيار نمود كمتر چيزى كه به او مى‌‌كنم او را از لذّت مناجات خود محروم مى‌‌سازم».
3/3ـ بالاترین بلا
این بالاترین بلا برای انسان است که از مناجات با خدا لذّت نبرد.
حضرت موسی علیه‌السّلام برای مناجات با خدا می‌رفت، یک بی‌ادبی به او گفت: «از طرف من به خدا بگو: چقدر گناه کنم و تو کیفر نکنی؟!»
خداوند فرمود: «به او بگو: بالاترین بلا را بر تو نازل کرده‌ام و تو نمی‌فهمی! بلا و کیفر تو این است که از مناجات با من لذّت نمی‌بری».




 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: